Pycnidium

Een pycnidium of pycnidiale conidiomatum, meervoud pycnidia of pycnidiën, is een kogel- tot flesvormig vruchtlichaam van schimmels die behoren tot de Ascomyceten, de Coelomyceten. Ze maken hun sporen aan in een naar buiten afgesloten conidiomatum, dat zich vlak onder het oppervlak van een gastheerorganisme vormt. Door de aan het uiteinde gelegen opening, de ostiole, worden de sporen met de door het pycnidium gevormde slijmmassa (cirrus of chirrus) naar buiten geperst. De draadvormige slijm met de sporen droogt daarna op en pas bij regen weken de sporen van het slijm los en worden dan verspreid (spatverspreiding). De door de pycnidia gevormde asexuele sporen worden pycnosporen of pycnidiosporen genoemd. De slijmmassa bevat proteïnen en sachariden, en beschermt voor ten minste vier weken de pycnosporen tegen uitdroging en voortijdige kieming.

Pycnidia bij Cladonia pyxidata, ongeveer 30x vergroot

Pycnidium van Mycosphaerella graminicola

In tegenstelling tot de acervuli worden pycnidiale conidiomata in het schimmelweefsel zelf geproduceerd.

Pycnidia komen vaak voor in korstmossen bij de met algen symbiotische samenlevende schimmels, waar ze in het vlechtweefsel (thallus) ingezonken zijn en alleen de ostiole zichtbaar is.

Bij de niet in korstmossen samenlevende Ascomyceten zijn de pycnidia meer of minder in het weefsel van de waardplant ingezonken. Deze schimmels behoren tot de Sphaeropsidales. Waar belangrijke plantenziekten zoals Ascochyta chrysanthemi, Septoria tritici en Phoma lingam toe behoren.

Bij de roesten wordt een vergelijkbare structuur een spermogonium genoemd.