Prins Bernhard Cultuurfonds

Het Prins Bernhard Cultuurfonds werd op 10 augustus 1940 in Londen onder de naam 'Spitfire Fund' opgericht voor de aankoop van oorlogsmaterieel.[1] Prins Bernhard was vanaf de oprichting regent. Na de oorlog werd de doelstelling van het fonds gewijzigd in "de bevordering van de geestelijke weerbaarheid door middel van culturele zelfwerkzaamheid".

Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft een landelijk bureau aan de Herengracht 476 in Amsterdam, twaalf provinciale afdelingen en een afdeling Nederlandse Antillen en Aruba. De huidige voorzitter van de raad van toezicht is Pauline Meurs.

Aanvankelijk was de jaarlijkse Anjeractie de belangrijkste bron van financiering. Vanaf 1960 kreeg het fonds een belangrijk deel van de opbrengsten van de voetbaltoto, vanaf 1970 ook van de giroloterij (nu BankGiroLoterij) en voorts vanaf 1974 ook van de lotto. Verdere inkomsten komen onder andere uit giften, donaties en legaten en uit de opbrengsten uit beleggingen. Voor de activiteiten van het fonds was anno 2006 een budget van ca. 17 miljoen euro (op jaarbasis) beschikbaar.

Jaarlijks ondersteunt het Cultuurfonds ongeveer 4000 projecten op cultureel gebied op de terreinen van podiumkunsten, beeldende kunst, monumentenzorg, geschiedenis en letteren en natuurbehoud. Daarnaast verstrekt het fonds studiebeurzen aan jong talent en ondersteunt het musici en beeldend kunstenaars. Ook reikt het fonds ieder jaar verschillende prijzen uit.

Andere prijzen

Plaquette van het Prins Bernhard Cultuurfonds
(Molen De Hoop, te Zoetermeer)

Andere prijzen die door het fonds worden uitgereikt zijn:

• Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs oeuvreprijs voor iemand die zich op een bijzondere manier verdienstelijk heeft gemaakt voor cultuur of natuur in Nederland
• Martinus Nijhoff Vertaalprijs/Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Vertalingen (sinds 1955)
• Charlotte Köhler Prijs voor talent tot 35 jaar in beeldende kunst en theater.
• David Röellprijs/Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Beeldende Kunst (sinds 1963)
• Anna Blaman Prijs voor literatuur in/uit Rotterdam (sinds 1966)
• Prins Bernhard Cultuurfonds Monumentenprijs (sinds 1984)
• Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Natuurbehoud (sinds 1994)
• Prins Bernhard Cultuurfonds Muziekprijs (sinds 1992)
• Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor de Geesteswetenschappen (sinds 1992)
• Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Toegepaste Kunst en Bouwkunst (sinds 1993)
• Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Kunst- en Cultuureducatie (sinds 1992)
• Prins Bernhard Cultuurfonds Theaterprijs (sinds 1992)
• BankGiro Loterij Museumprijs (sinds 1990 voortzetting de Prins Bernhard Cultuurfonds museumprijs)

Huis De Vicq, Herengracht 476

Het pand aan de Herengracht, waar het landelijk kantoor huist, staat bekend onder de naam Huis De Vicq en werd in 1670 gebouwd. De eerste eigenaar was Dr François de Vicq (1603-1678), die in 1665 een dubbel perceel kocht en er een breed huis op liet bouwen met een voordeur in het midden en twee ramen links en rechts. Zijn echtgenote overleed in 1669, een jaar voordat het huis klaar was en hij het betrok. Zijn enige zoon, François de Vicq, erfde het huis en bleef er wonen. In 1707 verkochten diens kinderen het huis aan David (1654-1729) en Agneta de Neufville.

In 1730 kwam het huis via een boedelscheiding in handen van de doopsgezinde koopman Dirk van Lennep Dirksz, tweede echtgenoot van Davids dochter Catharina de Neufville. Hij liet het huis verfraaien en een mooi tuinhuis bouwen, o.a. met beelden van Apollo en Diana. Hij raakte echter veel geld kwijt aan speculaties en verhuisde in 1733 naar Utrecht, waarna het huis werd gekocht aan Jacob de Wolff (†1737).

Zijn weduwe Margaretha Verhamme (1684-1756) bleef er wonen en hertrouwde in 1737 met Paulus Loot van Santvoort (1673-1753), die op nummer 425 woonde. Na haar overlijden werd het huis geveild. Het werd gekocht door Aarnout van Lennep (1718-1791), de kleinzoon van David de Neufville.

In 1792 werd het huis weer geveild; Henric Muilman (1743-1812), firmant van Muilman & Soonen, werd de nieuwe eigenaar. Hij liet een verzameling van 200 schilderijen na. Zijn zoon Willem Ferdinand Mogge Muilman (1778-1849) betrok het huis in 1813 betrok. Van 1835-1844 was hij president van De Nederlandsche Bank. Zijn dochter Anna Maria (1811-1878) trouwde met Jhr Archibald Johan van de Poll (1800-1870). Diens zoon uit een eerder huwelijk, Jacobus Salomon Hendrik (1837-1880), schonk de schilderijencollectie na de dood van zijn stiefmoeder aan het Rijk, zij bevindt zich in het Rijksmuseum.

Van 1881 tot 1887 werd het huis verhuurd aan de 'Gouden School', een meisjesschool, die weer vertrok toen Van de Polls illegitieme zoon Jacobus Rudolphus Hendrik Neervoort van de Poll er met zijn vrouw kwam wonen.
In 1894 verkocht Neervliet het huis aan Hugo Muller. In 1904 kocht George Rosenthal het huis voor zijn geadopteerde dochter. Met architect Eduard Cuypers werd vanaf 1904 veel verbouwd.

De volgende eigenaar was de ongehuwde Georgine A. Mirandolle (1874-1974), die o.a. een Jugendstil badkamer aan liet brengen. In 1943 werd het huis door de bezetters opgeëist omdat het Carlton Hotel door een bom was getroffen. In 1953 werd het huis geschonken aan de Vereniging Hendrick de Keyser onder voorwaarde dat Georgine Mirandolle er tot haar dood mocht wonen.

• Prins Bernhard Cultuurfonds
• Beschrijving van Huis de Vicq (Herengracht 476)