Princes Czartoryski Foundation

De uitzonderlijk rijke collectie heeft een bewogen geschiedenis achter de rug. De collectie veranderde meermaals ongewild van eigenaar of locatie en delen ervan verdwenen in privé-bezit. In 1878 bracht vorst Władysław Czartoryski (1828-1894) de familiale kunstcollectie onder in dit Krakause stadspaleis en het er tegenover liggende arsenaal. De collectie bevat als topper een werk van Leonardo da Vinci, De dame met de hermelijn dat in 2017 tijdelijk te zien is in de Krakause Wawelburcht . Dit werk komt ook voor op de Poolse website als aandachtstrekker. Een ander belangrijk kunstwerk Portret van een jonge man van Raphael is sinds 1939 vermist na diefstal door de bezetter. Na de Duitse bezetting van Polen in 1939 verhuisden, na een selectie door dr. Hans Posse, 85 belangrijke schilderijen naar Dresden. Zij waren bedoeld om Hitlers Linzer Sammlung aan te vullen. In 1945 bracht dr. Hans Frank, gouverneur-generaal van Polen tijdens de Duitse bezetting, de collectie naar de Wawelburcht te Krakau voor zijn persoonlijk genoegen. Maar tijdens de bevrijding van Krakau, nam hij de collectie mee naar Silezië en vervolgens naar zijn eigen villa in Neuhaus. Na de arrestatie van Frank in mei 1945 kwam de collectie terug naar de rechtmatige eigenaar. Evenwel zonder de ontbrekende Rafaël en 843 andere verdwenen artefacten.

Na de Tweede Wereldoorlog tijdens de communistische machtsovername was de gehavende collectie terug te bezichtigen in een museum. Ondanks de economische toestand in het naoorlogse Polen overleefde het museum dankzij het werk van professor Marek Rostworoski, die zijn leven wijdde aan de collectie. In 1991 besliste het Poolse Hooggerechtshof dat de collectie terug moest worden gegeven aan de rechtmatige eigenaar vorst Adam Karol Czartoryski tezamen met de bibliotheek die in een naburig gebouw zijn onderkomen had gevonden. De historicus van Poolse afkomst en neef van de stichter, Adam Zamoyski, was van 2008 tot 2011 voorzitter van de beheerraad.

In 2017 renoveerde men het stadspaleis waar de collectie eerder een onderkomen vond. Men toont een aantal topstukken ervan tot begin april 2018 in het daar tegenover gelegen arsenaal evenwel zonder het schilderij van Da Vinci. Er is een catalogus in het Pools voorzien met afbeeldingen.
De stichting organiseert tentoonstellingen over de gehele wereld. Daarbij is het schilderij van Da Vinci, Dame met hermelijn steevast een publiekstrekker.

Eind 2016 werd bekend dat Adam Karol Czartoryski de collectie voor 105 miljoen euro, ongeveer 5 % van de marktwaarde, heeft verkocht aan de Poolse staat. Als reactie hierop is het bestuur van de stichting opgestapt. Immers, volgens de statuten van de stichting is de kunstverzameling niet overdraagbaar en ondeelbaar. De aftredende voorzitter van de stichting wees erop dat de collectie niet precies genoeg geschat werd naar zijn waarde. Een en ander past in de politiek van de regerende partij Recht en Rechtvaardigheid om Pools cultureel erfgoed onder staatsbescherming te brengen.

• Stichter: Adam Karol vorst Czartoryski
• Voorzitter beheerraad: dr. Marian Wołkowski-Wolski

• Adam Zamoyski, The Princes Czartoryski Museum, Krakau, The Princes Czartoryski Foundation, 2001, ISBN 83-87312-67-3.

• Officiële website

• 
  De dame met de hermelijn, door Leonardo da Vinci
• 
  Raphael's Portret van een jonge man in 1939 ontvreemd en nog steeds zoek.
• 
  Czartoryski Museum, Krakau (juni 2005)
• 
  Arsenaal te Krakau (april 2017)
• 
  Czartoryski Museum Krakau, renovatie binnenhof (april 2017)