Pond (massa)

Het traditionele Nederlandse pond woog ca. 480 gram en was verdeeld in (meestal) 16 ons. Het Vlaamse pond woog ongeveer 433 gram. Zoals met veel maten, waren er bij beide plaatselijke verschillen en ook verschillen afhankelijk van het materiaal. De afkorting 'lb' staat voor libra en werd in Nederland tot in de twintigste eeuw gebruikt voor de aanduiding van het pond.

In 1820, toen het Nederlands metriek stelsel werd ingevoerd, werd de waarde van het Nederlandse pond bepaald op 1 kilogram. Dat is niet zo gek als het lijkt, een pond had vóór die tijd uiteenlopende waarden. Met die invoering van het metriek stelsel werden die waarden afgeschaft en was de kilogram de officiële eenheid voor massa. Met andere woorden, de kilogram was het moderne pond.

Pas met de Wet van 7 april 1869 (Staatsblad No.57) werden oude benamingen, waaronder ook het pond, afgeschaft en vervangen door de tegenwoordig gebruikte aanduidingen, zoals kilogram. Met de IJkwet van 1937 werd het pond (ter waarde van een halve kilogram) officieel afgeschaft. In het alledaags spraakgebruik heeft het pond de waarde van een halve kilogram behouden; een die dicht bij de oorspronkelijke waarde van voor 1820 ligt.

• Het Amsterdamse pond (waaggewicht) was 494,09 gram
• Het Dendermondse pond was 433 gram
• Het Dendermondse pond in de Halle was 476 gram
• Het Gentse pond was 430 gram
• Het Gorinchemse pond was 466 gram
• Het pond in de Kasselrij van Oudburg en Land van Waas was 433,85 gram
• Het juwelierspond in de Kasselrij van Oudburg en Land van Waas was 489 gram
• Het medicijnenpond in de Kasselrij van Oudburg en Land van Waas was 275 gram
• Het Utrechtse zwaar pond was 497,8 gram

Omdat het pond, in tegenstelling tot de kilogram, niet wettelijk is omschreven, mogen winkeliers in sommige landen hun waren niet meer per pond verkopen. In Nederland heeft de Metrologiewet hierop betrekking. Bij een wettelijk vastgestelde massa kan men zich er altijd op beroepen dat men te weinig of te veel heeft gekregen. Bij een pond is dat, vanwege het ontbreken van zo'n wettelijke vastlegging, niet mogelijk. Een pond zou net zo goed een Imperial (Engels) pond kunnen zijn. Op prijskaartjes ziet men dan vaak de prijs per 500 gram.

• Een Imperial pound of Engels pond komt overeen met 0,45359237 kilogram (in een potje jam zit vaak 450 gram). Dit wordt ook wel Avoirdupois Pound (lb) genoemd. De afkorting 'lb' is afkomstig van het Latijnse woord voor pond, libra. De afkorting lbs wordt ook vaak gebruikt, maar is strikt genomen onjuist gezien de ongebruikelijke meervoudsvorm. Het symbool voor de avoirdupois pound is lb.
• In buitenlandse boks- en (show)worstelwedstrijden wordt het gewicht van de deelnemers vaak in lb gemeten en omgeroepen. Zo is 200 lb (pounds) ongeveer 91 kg (zwaargewicht).
• Het medicinaal pond is ongeveer 0,375 kilogram. Het is onderverdeeld in 12 ons, ieder ons in 8 drachmes, ieder drachme (of drachma) in 3 scrupel, ieder scrupel in 20 grein. Daarmee is een grein ongeveer 0,067 gram.
• In het Romeinse Rijk was het pond 322,5 g.

• Internationale Organisatie voor Standaardisatie
• SI-stelsel
• Troy ounce