Outokumpu (bedrijf)

Outokumpu is een grote producent van roestvast staal. In 2018 bedroeg de omzet 6,9 miljard euro en leverde het bedrijf 2,4 miljoen ton roestvrij staal.[2] Outokumpu is marktleider in Europa en op een na grootste in de Amerikaanse markt. In 2018 werd zo'n 60% van de omzet behaald in Europa en een kwart in Noord- en Zuid-Amerika. Het bedrijf telt drie research centra en per jaar besteed het zo'n 15 miljoen euro aan onderzoek.[2]

De activiteiten zijn onderverdeeld in vier bedrijfsgebieden: Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Long Products en Ferrochrome.[2] Er staan fabrieken in Finland, Duitsland, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Mexico. Outokumpu Ferrochrome is de eigenaar van een chromietmijn in Kemi, Finland, die voor een belangrijk deel in de eigen behoefte voorziet van deze belangrijkste grondstof. Verder maakt het veel gebruik van gerecycled staal, ofwel 85% van de productie is gemaakt van dit materieel. Om het gerecycleerde staal te smelten wordt het verwarmd tot meer dan 1400°C. Hierbij wordt gebruik gemaakt van vlamboogovens. Per ton roestvast staal wordt zo'n 10 Gigajoule aan energie verbruikt waarvan meer dan de helft in de vorm van elektriciteit.[2]

De aandelen van Outokumpu staan genoteerd op Effectenbeurs van Helsinki. De grootste aandeelhouder is de Finse staat die, indirect via Solidium Oy, een belang van bijna 22% heeft per november 2019.

Resultaten

In de onderstaande tabel zijn de resultaten van Outokumpu opgenomen vanaf 2004. Opvallend zijn de sterke variaties van de resultaten jaar op jaar. In 2009 leed het bedrijf een extreem hoog verlies als gevolg van de kredietcrisis en de daarmee samenhangende daling van de economische activiteiten wereldwijd. De omzet halveerde waardoor ook het bedrijfsresultaat en nettowinst fors onder druk kwamen te staan. In de cijfers van 2013 is het effect van de overname van Inoxum duidelijk zichtbaar.

Jaar[3]	Omzet	Bedrijfsresultaat	Nettoresultaat	Werknemers gemiddeld
2004	€ 5122 miljoen	€ 436 miljoen	€ 386 miljoen	11.787
2005	€ 6246 miljoen	€ 57 miljoen	€ -363 miljoen	9579
2006	€ 6246 miljoen	€ 821 miljoen	€ 963 miljoen	8720
2007	€ 7003 miljoen	€ 591 miljoen	€ 641 miljoen	8433
2008	€ 5533 miljoen	€ -68 miljoen	€ -189 miljoen	8717
2009	€ 2641 miljoen	€ -441 miljoen	€ -336 miljoen	8091
2010	€ 4229 miljoen	€ -83 miljoen	€ -124 miljoen	8475
2011	€ 5009 miljoen	€ -260 miljoen	€ -186 miljoen	8651
2012	€ 4538 miljoen	€ -385 miljoen	€ -535 miljoen	7853
2013	€ 6745 miljoen	€ -510 miljoen	€ -1003 miljoen	13.150
2014	€ 6844 miljoen	€ -243 miljoen	€ -439 miljoen	12.540
2015	€ 6384 miljoen	€ 228 miljoen	€ 86 miljoen	11.002
2016	€ 5690 miljoen	€ 103 miljoen	€ 144 miljoen	10.600
2017	€ 6363 miljoen	€ 445 miljoen	€ 392 miljoen	10.141
2018	€ 6872 miljoen	€ 280 miljoen	€ 130 miljoen	10.449

Outokumpu heeft vestigingen in Westdorpe, Aalten en Helmond.

• In Westdorpe, gemeente Terneuzen, bevindt zich een productielijn waar per schip uit Tornio aangevoerde rollen roestvast staal op maat worden geknipt en daarna verder naar klanten worden vervoerd. Ook dient Westdorpe als overslaghaven voor eindproducten van Outokumpu. Verder is het een verzamelpunt van grondstoffen en andere materialen die voor Tornio bestemd zijn.
• In Aalten bevindt zich het servicecentrum.
• In Helmond bevindt zich de verkooporganisatie.

Staalfabriek van Outokumpu in 2008

In 1910 werd te Outokumpu een koperafzetting ontdekt. De naam Outokumpu betekent: "merkwaardige heuvel" en het was juist deze heuvel die de aandacht van de geologen trok. Aldus ontstond een mijnindustrie die pas in 1924 vorderingen maakte, toen de Finse staat de enige eigenaar van de afzetting werd. Weliswaar bestond er sinds 1913 een eenvoudige kopersmelter, pas in 1928 kwam er een moderne installatie en werd massaproductie gerealiseerd van ruw koper. In 1932 werd Outokumpu een staatsbedrijf.

In 1935 startte een elektrische kopersmelter in Imatra, toen de grootste ter wereld, en vervolgens werd een fabriek voor halffabricaten in Pori geopend. Toen de Sovjets in 1944 Finland binnenvielen werd de fabriek te Imatra verplaatst naar Harjavalta.

In de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw werden in Finland ook mijnen voor zink- en nikkelerts geopend. Outokumpu werd een bedrijf dat meerdere metalen en ook legeringen ging produceren en verwerken. De concentraties in de mijnen waren laag en de samenstelling van het erts was problematisch, hetgeen nieuwe raffinagetechnieken vergde. In Harjavalta werd een nikkelraffinaderij en in Kokkola een zink- en kobaltraffinaderij gebouwd. In 1960 werd ook een chroomertsafzetting te Kemi in exploitatie genomen en aldus werd men actief in het roestvast staal. In 1976 werd een walsbedrijf voor roestvast staal te Tornio in Finland in gebruik genomen. De aanvankelijke capaciteit van 50 kton/jaar werd geleidelijk uitgebreid tot 1.650 kton/jaar. Toen de Finse mijnen geleidelijk uitgeput begonnen te raken, ging Outokumpu ook in Zweden en Ierland investeren. Omstreeks het jaar 2000 werkten er 2.100 mensen.

De roestvast staal onderneming Avesta Sheffield AB, nog voor 51% in handen van Corus, werd op 22 januari 2001 samengevoegd met die van Outokumpu.[4] De nieuwe onderneming ging verder onder de naam AvestaPolarit. Outokumpu kreeg een meerderheidsbelang van 55%.[4] Voor deze transactie had Corus een belang van 51% in Avesta Sheffield en na de transactie een belang van 23% in de AvestaPolarit. AvestaPolarit was nummer twee, na ThyssenKrupp Stainless, op het gebied van roestvast staal wereldwijd met een marktaandeel van zo’n 8%.[4] De combinatie had een jaaromzet van ruim € 3 miljard.[4] Het bedrijf telde 8.900 werknemers en de belangrijkste productielocaties waren in Zweden, Finland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.[4] Op 1 juli 2002 kocht Outokumpu het resterende belang van Corus in AvestaPolarit.

In augustus 2004 besloot het management zich volledig te richten op roestvast staal, waarbij de nikkel- en kopermijnen werden afgestoten. De koperactiviteiten maakte ongeveer een derde van de totale omzet uit van het bedrijf in 2004. Medio 2005 werd een groot deel hiervan verkocht aan Nordic Capital. Nordic Capital nam op dat moment 6.400 werknemers over en activiteiten met een omzet van ongeveer € 1,7 miljard. In 2010 werkten er 7.900 mensen in 30 landen bij Outokumpu.

Outokumpu is met een jaarlijkse consumptie van circa 2,4 TWh elektriciteit in 2010 de grootste individuele stroomverbruiker in Finland. Het jaarlijks verbruik zal nog toenemen aangezien er plannen zijn om in 2013 de productiecapaciteit van ferrochroom in Tornio te verdubbelen.

In januari 2012 besloot ThyssenKrupp de roestvast staaldivisie Inoxum aan Outokumpu te verkopen. De combinatie wordt marktleider in Europa met een marktaandeel van 50%. ThyssenKrupp gaf al medio 2011 aan van Inoxum af te willen. Het Duitse concern trekt zich niet helemaal terug, het houdt een aandelenbelang van 29,9% in de nieuwe combinatie.[5] Zou de combinatie per 30 september 2011 hebben bestaan, dan zou de jaaromzet € 11,8 miljard zijn geweest, had men ongeveer 19.000 werknemers in dienst en een wereldwijd marktaandeel van 14%. De samenvoeging van activiteiten zal leiden tot synergievoordelen ter waarde van € 225-250 miljoen. Outokumpu heeft per eind 2013 de smelter in Krefeld gesloten, hierbij zijn ongeveer 100 banen verloren gegaan. Verder kan een vergelijkbare faciliteit in Bochum ook nog gesloten worden per eind 2016 tenzij de resultaten hiervan verbeteren.[6]

Op 7 november 2012 verleende de Europese Commissie (EC) toestemming voor de overname.[7] Na de samenvoeging ontstaat een belangrijke speler in de Europese markt die driemaal groter is dan nummer twee, Aperam, en vijfmaal groter dan het Spaanse Acerinox, de nummer drie in Europa. Ondanks dat veel roestvast staal wordt ingevoerd van buiten de Europese Unie, gaf de EC alleen toestemming onder de voorwaarde dat de activiteiten van Inoxum in Terni en diverse distributiecentra worden verkocht. Begin 2014 nam ThyssenKrupp de Italiaanse fabriek weer terug.[8] Het VDM-onderdeel maakt ook onderdeel van deze transactie en het Duitse staalbedrijf betaald hiervoor in totaal € 1,27 miljard.[8]

• Officiële website