OSIRIS-REx

De lancering vond op 8 september 2016 om 23:05 UTC (9 september 01:05 Nederlandse tijd) zonder enig oponthoud plaats vanaf Lanceercomplex 41 van het Cape Canaveral Air Force Station op een Atlas V in de ongebruikelijk ogende 411 configuratie met slechts één extra vastestofmotor. De eerste optie tot lancering was gepland op 8 september 2016 tussen 23:05 en 01:05 UTC. Vanwege het bijzondere profiel had de Amerikaanse luchtmacht niet één maar twee extra lanceervensters ingepland voor de twee daarop volgende etmalen. Na de lancering bracht de Centaur-trap de ruimtesonde op de juiste plaats in de ruimte op de ontsnappingssnelheid van zo'n 40.000 kilometer per uur, waarna de OSIRIS-REx werd afgestoten om zijn eigen weg te vervolgen. Een uur na de lancering werd bevestigd dat de zonnepanelen volgens plan waren uitgeklapt, waarmee de lancering was afgerond.

Na de lancering in 2016 heeft OSIRIS-REx een serie manoeuvres gemaakt om in dezelfde baan als Bennu te komen. Hierbij vond op 22 september 2017 een succesvolle zwaartekrachtsslinger bij de Aarde plaats om de juiste snelheid en hoek te bereiken.[1]

Eind 2017 bleek dat OSIRIS-REx een onbedoelde minimale acceleratie doorgemaakt had. Dit was het gevolg van water dat voor de lancering op het hitteschild van de sample-return-capsule was gekomen, in het zonlicht verdampte en een lichte stuwkracht veroorzaakte. Doordat een planetoïde maar weinig zwaartekracht heeft maakt zelfs een zeer lichte afwijking in de snelheid een succesvolle ontmoeting tussen een ruimtesonde en een planetoïde al onmogelijk. Daarom werd de exacte kracht van het “ontgassing” onderzocht om de ruimtesonde zo te draaien dat deze met de juiste snelheid bij Bennu aan zal komen en al het water verdampt.[2]

17 augustus 2018 begon de fase waarin OSIRIS-REx Bennu benaderde. Op 24 augustus 2018 maakte OSIRIS-REx zijn eerste foto’s van Bennu van een afstand van ongeveer 2,3 miljoen kilometer.

Op 3 december 2018 is OSIRIS-REx aangekomen bij Bennu en zal in 2020 de monsters verzamelen. Op 24 september 2023 moet een kleine, hittebestendige container met monsters dan aan een parachute landen in Utah.

Op 10 december 2018 maakte NASA bekend de chemische eigenschappen van water verstopt in gehydrateerde kleimineralen op Bennu te hebben waargenomen.[3]

Op 31 december 2018 manoeuvreerde OSIRIS-REx zich in een baan om Bennu. OSIRIS-REx beweegt met een snelheid van 6 centimeter per seconde om Bennu.

Foto van Bennu (3 december 2018)

OSIRIS-REx is uitgerust met een systeem van drie camera's, OCAMS genoemd. Ocams is de afkorting van OSIRIS-REx Camera Suite:

• PolyCam is een hoge-resolutiecamera die de eerste opnames van Bennu maakte. Hij brengt Bennu in kaart. Hij heeft de naam Poly gekregen omdat hij veelzijdig is. Zo kan hij inzoomen van oneindig tot 150 meter wat toelaat om zowel sterren en planetoïden waar te nemen als stenen op het oppervlak van Bennu. Van op 50 km afstand zal PolyCam het oppervlak bestuderen om een gunstige locatie voor de sampling te bepalen. Op 3,5 km afstand zal beslist worden waar er effectief monsters zullen genomen worden.
• MapCam is een camera met gemiddelde resolutie en grotere openingshoek dan PolyCam die Bennu in kleuren zal waarnemen en tevens op zoek gaat naar eventuele satellieten van Bennu. Bennu wordt al miljarden jaren genadeloos gebombardeerd door de zon. Hierdoor is het oppervlak broos en extreem droog en stoffig. MapCam zal eventuele stofwolken op Bennu waarnemen. Door zijn kleurenfilters is MapCam in staat mineralen te detecteren, vooral deze die in contact zijn geweest met water.
• SamCam zal de bemonstering waarnemen. Het is een lage resolutie groothoekcamera. Hij zal het nemen van de monsters waarnemen. Hiertoe beschikt hij over verschillende filters die ter bescherming (zie het stof hierboven) voor de lens kunnen geschoven worden. De camera kan drie pogingen van bemonstering waarnemen.

De camera's worden blootgesteld aan gamma- en röntgenstraling. Daarom zijn ze ingebouwd in een omhulsel van titanium en aluminium. De lenzen zijn van siliciumdioxide en cerium: materialen die stralingsbestendig zijn.

Nadat op 1 september 2016 op het nabijgelegen lanceercomplex 40 een Falcon 9-raket explodeerde, moesten zowel de ruimtesonde als de Atlas V-draagraket die op lanceercomplex 41 werden klaargemaakt voor de lancering een week later, op schade onderzocht worden. Er bleek geen schade te zijn.

• (en) Een korte voorlichtingsfilm van NASA op YouTube die de vlucht van OSIRIS-REx beschrijft.
• (en) NASA Scientists see Asteroid through the Eyes of a Robot
• Muziek van de Nederlandse componist Roland Kuit aan boord van de OSIRIS-REx.

Zie de categorie OSIRIS-REx van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.