Nicolaaskerk (Kloosterburen)

Nadat de middeleeuwse voorganger gesloopt was in 1815, werd de kerk herbouwd in 1843. De Nicolaaskerk bevindt zich op een verhoogd voormalig kerkhof dat nu dienstdoet als plantsoen. De voorganger fungeerde als kloosterkerk van het premonstratenzer Oldeklooster te Kloosterburen. Dit klooster werd gesticht in 1175 als dochterklooster van Mariëngaarde te Hallum en was gewijd aan Johannes de Evangelist. Vanuit Oldeklooster werd in 1204 het Nijenklooster gesticht dat gewijd was aan Nicolaas van Myra. In 1570 werd het Oldeklooster door de geuzen geplunderd en in 1580 vluchtte de abt naar het refugium in de stad Groningen. Na de Reductie van Groningen van 1594 werd het klooster grotendeels verwoest en bleef alleen de kloosterkerk over. Deze kloosterkerk bleef tot 1811 in gebruik. Ook bleef de rechthoekige vorm van het kloosterterrein bewaard in het stratenplan van Kloosterburen (Hoofdstraat met Kloostersingel). Ondanks de reformatie die zich voltrok in de noordelijke Nederlanden bleef een groot deel van de bevolking rooms-katholiek; zij kregen in 1840 toestemming om een eigen parochie te stichten.

Het kerkgebouw is opgetrokken in een sobere stijl en heeft een driezijding gesloten koor. In de oostmuur bevindt zich nog een deur, maar deze is niet in gebruik. Boven de deur is een stichtingssteen geplaatst van de nieuwe kerk. De muren worden door lisenen verdeeld in vier traveeën met elk een spitsboogvenster.

De zadeldaktoren uit 1658 staat op restanten van het vroegere Oldeklooster. De toren is ongeleed en heeft in de noord- en zuidmuur twee spaarvelden met spitsbogen, waarvan de bovenste twee nog een klein venster hebben. De onderste twee velden hebben mogelijk ook een raam gehad. Boven de twee vensters heeft zowel de noord- als de zuidmuur twee muurankers. In de westmuur bevindt zich een ingang met een spitsboog en eveneens een spaarveld met venster en twee muurankers. Alle zijden hebben bovenin twee galmgaten met galmborden met daartussenin wijzerplaten.

In de toren hangt een klok van de hand van Geert van Wou uit 1501, een zeer beroemd klokkengieter. Hij had een eigen bronsgieterij te Kampen en hij is vooral bekend door zijn zware klokken, die hij veelal vervaardigde voor steden in Duitsland. Zo geldt de Gloriosa-klok die hij goot voor de Dom van Erfurt als een van de hoogtepunten van het klokkengieten. De klok in de kerk van Kloosterburen is waarschijnlijk afkomstig uit de toren van de Der Aa-kerk te Groningen. Verder heeft de toren een mechanisch smeedijzeren uurwerk uit 17e eeuw.

De kerk heeft een wit houten tongewelf dat contrasteert met de roodbruine plavuizen en het grijsbruine meubilair uit de 19e eeuw. De preekstoel heeft dezelfde grijsbruine kleur en is voorzien van een klankbord. Het driezijdig gesloten koor is aan de binnenkant rechtgesloten.

Het Van Oeckelen orgel in de vervormde kerk van Kloosterburen

• Oldeklooster
• Kloosterburen
• Lijst van Groninger kerken

Zie de categorie Hervormde Kerk (Kloosterburen) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.