Neum

Bij de Vrede van Karlowitz van 26 januari 1699 werden twee kleine grensgebieden in het noordwesten en in het zuidoosten van de toenmalige Republiek Dubrovnik geschonken aan het Ottomaanse Rijk, om op die manier te voorkomen dat de Republiek Venetië – in die tijd de grootste bedreiging voor Dubrovnik – via land Dubrovnik kon aanvallen. Als gevolg van dit verdrag maakt Neum (in het noordwestelijke overgedragen gebied) tegenwoordig nog steeds deel uit van Bosnië en Herzegovina en niet van Kroatië, hoewel het dorp tijdens de Tweede Wereldoorlog korte tijd bij Kroatië werd ingelijfd.

In de herfst van 1991, aan het begin van de Bosnische Oorlog, braken er ernstige gevechten uit rond het dorp Ravno, dat deel uitmaakte van de gemeente Neum. Vervolgens breidden de gevechten zich over het hele gebied uit. Tijdens de oorlog viel Neum onder het gebied dat door de Kroatische Republiek Herceg-Bosna gecontroleerd werd. Bij het Verdrag van Dayton werd het bij de Moslim-Kroatische Federatie ingedeeld. In 1996 behoorde het grootste deel van de gemeente Neum tot het kanton Herzegovina-Neretva. In 1998 werd ook voor Ravno besloten dat het van dat kanton deel zou gaan uitmaken.

Neum scheidt, zoals vermeld, het vasteland van Kroatië in twee delen. Doorgaand verkeer tussen deze twee delen moet dus twee grensposten passeren. Door de grillige vorm van de kust meet de kustlijn circa 24,5 kilometer, terwijl de afstand tussen de twee grensposten hemelsbreed circa negen kilometer is. De doorgaande route (E65) zorgt voor veel verkeer door het dorp.

Het strandgedeelte van het dorp Neum ligt onderaan de steile heuvels en staat dankzij deze heuvels min of meer los van de doorgaande weg. Het dorp ligt in de bocht van een langwerpige baai; ertegenover ligt een vrijwel onbewoond schiereilandje dat ook tot Bosnië en Herzegovina behoort. Vanaf de andere kant van dat schiereiland is de kust van het Kroatische Pelješac nabij.

Neum is het enige dorp in Bosnië en Herzegovina dat aan zee ligt en een van de twee dorpen binnen twee kilometer van de kust. Ook het tot Neum behorende gehucht Broćanac ligt vlak bij de kust. Deze twee plaatsen worden door steile bergen van de Dinarische Alpen van de rest van de gemeente Neum en het land gescheiden. Een smalle bergweg naar Stolac is de enige directe wegverbinding tussen Neum en de rest van Bosnië en Herzegovina. Het doorgaand verkeer richting de rest van het land moet dan ook via Kroatië; Mostar is via Metković (E73) te bereiken.

De overgrote meerderheid van de bevolking van het dorp en de gemeente Neum is Kroatisch en rooms-katholiek. In het straatbeeld zijn veel Kroatische en amper Bosnische symbolen te bespeuren en ook het gemeentewapen bestaat uit Kroatische symboliek.

In 1971 en 1991 zijn er volkstellingen gehouden. Vanwege de Bosnische Oorlog kunnen de huidige percentages afwijken. Er zijn geen huidige cijfers bekend, maar aangezien het gebied in de oorlog onder Bosnisch-Kroatische controle stond, is het aannemelijk dat het percentage Serviërs en Bosniakken verder gedaald is.

Hoewel Neum aan zee ligt heeft de plaats geen zeehaven. De zee zorgt dankzij het toerisme wel voor de meeste inkomsten. Er zijn zes grote hotels en veel privépensions, die toeristen trekken uit Midden- en West-Europa. Een andere belangrijke bron van inkomsten is het doorgaand verkeer dat door Neum trekt en in Neum inkopen doet omdat het prijspeil in Bosnië en Herzegovina wat lager is dan in Kroatië. In het binnenland begint het ecotoerisme zich te ontwikkelen.

Naast het dorp Neum behoren ook de volgende dorpen en gehuchten tot de gemeente Neum: Babin Do, Borut, Brestica, Broćanac, Brštanica, Cerovica, Cerovo, Crnoglav, Dobri Do, Dobrovo, Donji Drijen, Donji Zelenikovac, Dubravica, Duži, Glumina, Gornje Hrasno, Gradac, Hotanj Hutovski, Hutovo, Kiševo, Moševići, Prapratnica, Previš, Rabrani, Vinine en Žukovica.

De Kroatische regering wil de onderbreking in de aaneensluiting van het Kroatische grondgebied omzeilen door een brug aan te leggen tussen Klek en het schiereiland Pelješac. Over deze Pelješacbrug wil men het nog aan te leggen zuidelijke deel van de A1 laten lopen. Bosnië en Herzegovina is hiervan geen voorstander, omdat een dergelijke brug de toegang voor zeeschepen tot Neum kan tegenhouden. Daarnaast vreest men voor de financiële consequenties als het doorgaande verkeer niet meer door Neum gaat. De onderhandelingen hierover zijn gaande en zijn gekoppeld aan de Bosnische wens om faciliteiten in de haven van Ploče te mogen beheren.

• Etnofest Neum