Microplastics
Microplastics zijn kleine deeltjes plastic die in het milieu terechtkomen. De deeltjes kunnen microscopisch klein zijn, of enkele millimeters groot. Met name in zeeën en oceanen kunnen microplastics tot problemen leiden.
Macro-meso-micro-nanoplastics
Amerikaanse oceanografen van NOAA benoemen sedert 2009 plastics tot 5 millimeter als “microplastics”,[1] maar andere onderzoeken beperken zich tot deeltjes van hooguit 2 millimeter,[2] of noemen alles tussen 1 en 5 millimeter microplastics.[3]
Voor de verdere indeling van kleine plasticdeeltjes worden uiteenlopende definities gehanteerd:[3]
- macroplastics: alle duidelijk zichtbaar en “grijpbaar” plasticafval, dat doorgaans niet meteen in de voedselketen terechtkomt;
- mesoplastics: kleine, nauwelijks “grijpbare” maar wel nog zichtbare plasticdeeltjes, groter dan 5 mm;
- microplastics: partikels tussen 1 en 5 mm, naargelang de definitie;
- microkorrels (“microbeads”) in schoonheidsmiddelen, bandenslijtsel, of partikels, afkomstig uit het wassen van (synthetische) kleren, kleiner dan 1 mm;
- nanoplastics: microplastics en microkorrels kunnen verder afgebroken worden tot nanoplastics, met afmetingen van 1 tot 1000 nm (nanometer), of 0,001 tot 1 µm (micrometer). Aangenomen wordt dat de kleinste van deze partikels zelfs de celwanden kunnen doordringen.[4]
Herkomst
De deeltjes zijn afkomstig van slijtage van synthetische kleding tijdens wasbeurten maar worden ook toegevoegd aan peelings, tandpasta en cosmetica. Een deel van de in het milieu aanwezige microplastics zijn afkomstig van slijtage, met name van autobanden[5][6][7] en het uiteenvallen van grotere stukken plasticafval door middel van golfslag en fotochemische processen.
Verspreiding
Microplastics komen voor in de lucht, in water, en op het land. Via deze weg kunnen zij in verschillende soorten voedsel terechtkomen. Bij diverse tests van voedingsmiddelen is vast komen te staan dat de verspreiding van de microdeeltjes voorkomt in honing[8], vis[9] en bier[10]. Ook worden microplastics aangetroffen in thee doordat de kunststoffen theezakjes miljarden stukjes plastic uitscheiden.[11]
Etikettering
Producten die microplastics bevatten beschrijven die op het etiket als polyethyleen (PE), polypropyleen (PP) of polyethyleentereftalaat (PET).[12]
Risico's
Als vissen de deeltjes inslikken komen de microplastics in de voedselketen terecht. De microplastics worden ook opgenomen door organismen die water filteren zoals oesters en mosselen. Onderzoek toonde aan dat de blootstelling van oesters aan microscopische bolletjes polystyreen de opname van voedsel wijzigt en de voortplanting verstoort. Hierdoor kregen de oesters minder en kleinere nakomelingen.[13]
Volgens sommige studies komen mensen in contact met meer dan 100.000 microplastics deeltjes per jaar via de darmen en longen.[14] Dit zegt echter zeer weinig over de hoeveelheid plastic die door de darmwand of de longbarrières heen wordt opgenomen in het lichaam. Deze darmwand houdt grote moleculen, bacteriën en andere micro-objecten tegen. Dit geldt ook voor bijna alle dieren in de voedselketen. Volgens een studie die de Wereldgezondheidsorganisatie in 2019 uitvoerde, vormen de microplastics die voorkomen in drinkwater vanwege de lage concentraties momenteel nog geen bedreiging voor de menselijke gezondheid.[15]
Uit recent onderzoek (september 2019) naar de effecten van microplastics op het menselijk lichaam zijn voorlopige resultaten gepubliceerd. Het blijkt uit laboratorium tests van de Rijksuniversiteit Groningen dat o.a. menselijk longweefsel niet of nauwelijks groeit in de aanwezigheid van nylon microplastics. Ook kunnen menselijke immuuncellen niet tegen bepaalde microplastics, is naar voren gekomen uit laboratorium onderzoek van het UMC Utrecht. [16]
Oplossingen
Tot de gesuggereerde oplossingen behoren preventie, biodegradatie, recycling, verbranding en (internationale) regulering.