Melchior Broederlam

Broederlam was korte tijd in dienst van de Vlaamse graaf Lodewijk van Male. Vanaf 13 februari 1384 was hij in dienst van diens schoonzoon Filips de Stoute, hertog van Bourgondië.

Eerst kreeg hij kleine decoratie-opdrachten, vooral in het kasteel van Hesdin.

Broederlam heeft verscheidene werken gemaakt, maar alleen de beide panelen van Dijon kunnen met zekerheid aan hem toegeschreven worden. Geheel in de geest van de kunst van zijn tijd zit zijn werk vol symbolische verwijzingen, zoals blijkt uit de afgebeelde bloemen en planten waarvoor hij een grote voorliefde koesterde.

De hertog van Bourgondië gaf hem de opdracht tot het vergulden van de beelden en het beschilderen van de zijpanelen van het grote Kruisigingsretabel, dat hij in 1392 besteld had bij houtsnijder Jacob de Baerze in Dendermonde, drieluik dat was bestemd voor de kapel van het kartuizerklooster Champmol nabij Dijon. De twee zijluiken bevatten elk twee onderwerpen: de Annunciatie en de Visitatie op de linkervleugel, de Opdracht in de Tempel en de Vlucht naar Egypte op de rechtervleugel.

Op hetzelfde moment dat Broederlam hieraan werkte, was beeldhouwer Claus Sluter actief in Champmol, zodat de twee kunstenaars vermoedelijk contact gehad hebben en elkaar mogelijk beïnvloed hebben. De vier scènes zijn geplaatst in een architecturaal kader en in een weids landschap, dat de invloed verraadt van het Toscaanse Trecento en meer bepaald van de werkwijze van Giotto en van de schilders uit Siena, zoals Duccio en de gebroeders Lorenzetti. Ook de afgebeelde architectuur kreeg een symbolische lading. Zo zit Maria in de Annunciatie in een gotisch paviljoentje dat lijkt op een kartuizerscel, en dat als het ware haakt in een groter, romaans gebouw.

Broederlams expressieve werk is Vlaams van inspiratie, waarbij de realistische natuurdecors getuigen van Italiaanse invloed. Hij heeft het tijdvak van de Vlaamse Primitieven ingeluid en heeft invloed gehad op de schilders van de volgende generatie, zoals Robert Campin en Jan van Eyck.

Schilderingen van Broederlam op de achterzijden van het retabel Kruisiging van Jacob de Baerze:

• 
  Detail van de linkervleugel, retabel van Jacob de Baerze, museum van Dijon
• 
  Linkervleugel retabel van Jacob de Baerze
• 
  Rechtervleugel retabel van Jacob de Baerze
• 
  Detail van de rechtervleugel, retabel van Jacob de Baerze, museum van Dijon

• E. PANOFSKY, Early Netherlandisch Painting, Harvard, 1958.
• Adolphe SIRET, Melchior Broederlam, in: Biographie Nationale de Belgique, Tome III, Brussel, 1872.
• Lexicon van Westvlaamse beeldende kunstenaars, Deel 1, Kortrijk, 1992.

Zie de categorie Melchior Broederlam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.