Claus Sluter

Praalgraven van Filips de Stoute (bovenaan) - Jan zonder Vrees en Margaretha van Beieren

Portaal van de Chartreuse de Champmol in Dijon

Dijon Graftombe Filips de Stoute met pleuranten

Pleurants van het praalgraf van Filips de Stoute

Pleurant met opgeheven handen van het praalgraf van Filips de Stoute

Sluter werkte waarschijnlijk eerst in Brussel vóór hij naar de Bourgondische hoofdstad Dijon verhuisde. Hier woonde en werkte hij vanaf 1385. Hij was assistent van Jean de Marville, hofbeeldhouwer van Filips de Stoute, in de periode 1385 - 1389. Vanaf 1389 tot zijn dood was hij zelf hofbeeldhouwer; hij werd in die hoedanigheid opgevolgd door zijn neef Claus van de Werve.

Hoewel in die tijd de Laatgotische Internationale Stijl nog in volle bloei was, streefde Sluter ernaar figuren te creëren die veel levendiger waren dan die van zijn tijdgenoten in Frankrijk en het Noorden. Hij is beroemd geworden om de expressie van zijn beeldhouwwerk, te vinden zowel in de houdingen en gezichtsuitdrukkingen als de draperieën van zijn figuren. Die komt vooral tot uiting in zijn beelden van Filips de Stoute, Margaretha van Vlaanderen, de Heilige Catharina van Alexandrië en Johannes de Doper in het kloosterportaal en zijn beelden van de Mozesput in het kartuizer klooster Champmol in Dijon.

Sluter maakte ook enkele beelden van het praalgraf van de Bourgondische hertog Filips de Stoute (zie Praalgraven van Filips de Stoute, Jan zonder Vrees en Margaretha van Beieren). Het meest opvallend daarin zijn deze albast uitgevoerde lage rijen van 40 cm hoge vrijstaande beelden, zogenoemde pleuranten of beweners, in nissen onder gotische spitsbogen in de zijwanden van het praalgraf. Deze reeds eerder toegepaste kunstvorm kwam pas door zijn omvang en expressie tot een volmaakte eindvorm door de kunde van Claus Sluter en zijn leerlingen. Toen Sluter stierf waren pas twee van de veertig pleuranten gereed. De overige werden door zijn neef Claus van de Werve vervaardigd. Van deze pleuranten schreef de historicus Johan Huizinga[1]: "de diepste en waardigste verbeelding van de rouw, een dodenmars in steen". De uiterst gedetailleerde sculpturen opgevat als een processie van rouwende figuren kunnen gezien worden als individuele kunstwerken. In plaats van tot dan toe gebruikelijke bas-reliëf koos Sluter vernieuwend voor vrijstaande beelden. Alles eraan getuigt van een uiterste vorm van meesterschap: de bedachte verhoudingen, de elegante houding van de figuren, het uitgekiende handenspel en de natuurlijke drapering van de pijen.

De belangrijkste werken van Sluter bevinden zich in Dijon. In het voormalige kartuizerklooster Chartreuse de Champmol zijn de beelden in het kloosterportaal van de hand van Sluter evenals de beelden van de Mozesput. Zijn grafmonument voor Filips de Stoute (evenals dat van Jan Zonder Vrees ontworpen door Claus van de Werve) bevond zich vóór de Franse Revolutie in de kapel van Champmol; thans zijn beide tentoongesteld in het voormalig hertogelijk paleis, in het deel dat nu museum voor schone kunsten is.

De Mozesput met de zes profetenfiguren Mozes, David, Jeremia, Zacharia, Daniël en Jesaja (1396-1404) is het beroemdste werk van Sluter. Het is een restant van een grotere Calvarie en bevindt zich in de Chartreuse de Champmol in Dijon.

• 
  Mozesput
• 
  Detail Mozesput

• Lijst van Nederlandse beeldhouwers

Zie de categorie Claus Sluter van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.