Martial Van Schelle

Martial Van Schelle werd geborgen op het domein 'Diepte' nabij Merksplas. Hij heeft een Belgische vader, Albert Jozef Karel Van Schelle en een Amerikaanse moeder, Annie-Marwin-Fowler Protvoth. Zij leerden elkaar kennen op een van Alberts vele reizen voor het Rode Kruis. Annie was ook binnen deze organisatie actief. Martial stond in de streek bekend als een echte kwajongen omwille van het vele kattenkwaad en waaghalzerij die hij uithaalde. Dit was mogelijk omdat zijn ouders vaak van huis waren voor hun werk of anders om naar internationale tentoonstellingen te gaan met hun kippen of paarden. Hij ging vaak naar school met een span waarvoor hij in eerste een varken en later een ezel voor spande. In latere jaren vergezelde hij zijn moeder vaak op haar reizen. Zo werden de Verenigde Staten zijn tweede thuisland en verbleef hij tussen moeders reizen in daar bij familie.

Zo was hij samen met zijn moeder in de VS tijdens het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Zijn moeder besloot zonder Martial terug te keren naar haar man in België. Het ongeluk wil dat zij meevoer met de Lusitania, welke op 7 mei 1915 werd getorpedeerd door de Duitsers. Moeder Annie overleefde in eerste instantie de schipbreuk, maar overleed aan haar verwondingen, kort nadat ze aan wal gebracht was.

Nadat in april 1917 de VS de oorlog had verklaard aan Duitsland, werd inderhaast een expeditieleger samengesteld. Alhoewel hij nog geen 18 jaar was, meldde Martial zich toch aan. Zo kwam hij samen met de eerste Amerikaanse militairen aan in Frankrijk, waar hij de frontlijn niet verliet tot het einde van de oorlog. Hij besloot niet terug te keren naar de VS en keerde in plaats daarvan onverwacht terug naar zijn ouderlijk huis, waar zijn vader en vrienden hem haast niet meer herkenden.

In 1919 verliet hij opnieuw zijn geboortestreek om zich te vestigen in Brussel, waar hij zich stortte op verschillende sporten. Zo werd hij tien opeenvolgende jaren Belgisch kampioen op de 100m vrije slag. Hij nam voor België ook driemaal deel aan de Olympische spelen en dit in totaal verschillende disciplines (zwemmen en bobsleeën). Verder ontpopte hij zich ook nog tot luchtvaartenthousiast en nam hij tweemaal deel aan de Gordon Bennett Cup, die hem helemaal tot in de Russische steppen bracht.

Tussen al deze sportactiviteiten richtte hij in 1924 een sportwinkel, 'Van Schelle Sports' op, welke gevestigd was in de Lokumstraat in Brussel (nu het Museum voor letteren en manuscripten). Hij bouwde de eerste IJsbaan in België. Hij deed dit in de vorm van een zwemdok, welke in de zomer dienstdeed als zwembad en in de winter als ijsbaan. Hij mocht er zelfs een bouwen bij het koninklijk paleis en dit in opdracht van koning Leopold II. Hij bouwde schaatsbanen en zwembaden doorheen heel het land en deed zo onder andere de schaatssport weer opleven.

Ondanks het feit dat Martial ondertussen een bekend persoon was geworden keerde hij toch nog regelmatig terug naar zijn heimat, onder andere voor de kermis van het naburige Wortel, waar hij als kind ook les volgde. Onder andere de jeugdige voetbalploeg van Wortel werd door Van Schelle steeds (gratis) van sportmaterialen voorzien.

Reeds vanaf de start van de oorlog begon Van Schelle te spioneren, betaalde hij voermannen om vluchtelingen naar Groot-Brittannië te smokkelen en hield hij er een clandestiene zender op na. Op 15 januari 1943 werd hij door de Gestapo gearresteerd en overgebracht naar het Fort van Breendonk. Na 2 maanden folteren werd Martial Van Schelle op 15 maart 1943 gefusilleerd door de Duitser. Hij ligt heden begraven op het erepark der gefusilleerden aan de vroegere Nationale Schietbaan, waar nu de VRT gevestigd is.

Boek 'Het wonderbare leven van Martial Van Schelle' door Armand Huet

• (en) Profiel van Martial Van Schelle op sports-reference.com
• Overzicht Belgische kampioenen in 50 m bad