Margaretha van Antiochië

Wat de levensgeschiedenis van Margaretha betreft, is niets met zekerheid te vertellen. Verhalen over haar duiken pas op in de 9e eeuw. Volgens de overlevering, die te vinden is in de Legenda Aurea is zij geboren in de 3e eeuw in Antiochië, de hoofdstad van Pisidië, als dochter van de heidense tempelpriester Aedesius. De streek in West-Azië maakte deel uit van het Romeinse Rijk. Haar vader minachtte haar om haar christelijk geloof. Margaretha leefde op het land als herderin. Toen de stadsprefect Olybrius haar een huwelijksaanzoek deed, op voorwaarde dat ze haar geloof zou afzweren, weigerde ze. Daarop werd ze gevangengezet en gemarteld. Dan volgen een aantal wonderbaarlijke gebeurtenissen. De bekendste is dat satan, die aan haar verscheen in de gedaante van een jongeman, overwon en zijn bedoelingen liet opbiechten. Een ander is dat satan haar verorberde in de gedaante van een draak. Margaretha ontsnapte levend. Uiteindelijk werd ze ter dood gebracht.

Margaretha is een van de Veertien heilige helpers. Sint-Margriet is de patrones van voedsters, verpleegsters, vroedvrouwen en nierpatiënten. Zij werd aangeroepen bij barensweeën en zwangerschap (wegens haar ontsnapping uit de buik van de draak), onvruchtbaarheid, bij het gebrek aan moedermelk, krampen en borstkwalen. In de middeleeuwen viel in het bisdom Utrecht haar feest op 13 juli. Tegenwoordig wordt haar naamdag gevierd op 20 juli, onder meer in Lichtervelde tijdens de Margrietefoor. Sinds eeuwen viert en vereert Lichtervelde Margaretha luisterrijk. Tot in de jaren negentig kwamen jaarlijks duizenden bedevaarders naar Lichtervelde.

Zij is ook de patrones van het gehucht/parochie Nieuwenhove dat bij stad Waregem hoort; de Ninovieten bouwden hier in 1894 voor haar een kerkje uit protest wegens de lange afstand naar de dekenij in het centrum van Waregem. In 1971 werd een nieuwe kerk gebouwd, waarna de oude in 1973 werd afgebroken.[1]

Er is getracht om de legende over haar leven te herleiden tot oudere verhalen over Aphrodite, maar zonder succes. In de Oosterse kerk wordt ze ook vereerd als de heilige Marina. Haar naam werd toegevoegd aan het dorp Sint-Margriet Houtem om het te onderscheiden van Houtem bij Landen en Houtem bij Hoegaarden.

• 
  de heilige Margaretha in de Sint-Margaretakerk van Sint-Margriete
• 
  Fylacterion van de heilige Margaretha van Antiochië - kerkschat van Oignies

• Goosen, Louis, Margaretha van Antiochië, in: Van Afra tot de Zevenslapers. Heiligen in religie en kunsten, 1992, p. 243-244
• Vandenbroucke, Danny, H. Margareta - verering. Dekanale kerk Lichtervelde, 20-29 juli, Lichtervelde, zonder uitgever, zonder datum. Dit boekje is een heruitgave en een herwerkte tekst van het in 1947 voor het laatst verschenen werkje de ‘Beknopte levensschets van de H. Margareta, maagd en martelares’ van de heemkundige Cleophas Sintobin.