Mai Spijkers

Spijkers groeide op in Goirle, vlak bij Tilburg, als eerste van een tweeling, nummer vijf en zes in een gezin met acht kinderen. Thuis hadden ze het niet breed, zijn vader werkte in de textiel en de bouw en zijn moeder kwam uit een familie van rietsnijders in De Biesbosch. Ook woonde hij een aantal jaar als pleegkind in het gezin van de auteur en onderwijzer Jan Naaijkens in Hilvarenbeek. Spijkers werkte hard en was leergierig. Op de lagere school had hij al een geweldige leeshonger. Hij las veel, van jeugdliteratuur tot geschiedenisboeken en biografieën. Op de middelbare school ontdekte hij de ‘hoge’ literatuur. Hij verslond grote Nederlandse auteurs als Reve, Wolkers, W.F. Hermans en Mulisch, Russen en Fransen uit de negentiende eeuw, maar ook Amerikanen als Saul Bellow en F. Scott Fitzgerald behoorden tot de favorieten. En vooral voor poëzie had hij een passie: Lucebert, Nijhoff.

In 1974 ging Spijkers geschiedenis studeren in Amsterdam. Dat wilde hij al vanaf zijn twaalfde. Hij droomde van een baan als diplomaat: ambassadeur in Teheran, de sfeer uit de boeken van F. Springer, dat leek hem wel wat. Maar gedurende zijn studietijd ontdekte hij andere talenten. Hij had correctiebaantjes bij verschillende uitgeverijen, en bij Bert Bakker vroegen ze hem te solliciteren. In augustus 1978 werd hij aangenomen als redactieassistent, een jaar later werd hij er redacteur.

Spijkers was succesvol bij Uitgeverij Bert Bakker. Hij leerde er vanaf 1978 het boekenvak van uitgever Bert Bakker en hoofdredacteur Harco Keijzer, en in 1983 nam hij het hoofdredacteurschap van Keijzer over. Op de Frankfurter Buchmesse begin jaren tachtig ‘ontdekte’ hij De naam van de roos van Umberto Eco. Zulke dikke boeken werden toen nog niet vertaald en de meeste uitgevers aarzelden. Spijkers niet. In Nederland werd het boek een groot succes: er werden drie-, vierhonderdduizend exemplaren van verkocht. Achteraf zegt Spijkers hierover: “Toen heb ik voor het eerst gedacht: misschien zit er wel een uitgever in mij.”

Na zes jaar reikten Spijkers' ambities dan ook verder dan het hoofdredacteurschap bij Bert Bakker. In die tijd stootten de grote mediaconcerns hun boekenuitgeverijen af. De ondernemer René Malherbe smeedde daaruit een nieuwe groep en in oktober 1989 begon Spijkers binnen deze Malherbe Groep zijn eigen uitgeverij. Hij noemde het Prometheus, naar de mythische figuur die het vuur stal van de goden en dat aan de mensen gaf. Met deze Prometheus liep het slecht af. “Eens kijken of dat met mij ook gebeurt”, aldus Spijkers. Dat bleek niet het geval. Dankzij Malherbe kon hij Prometheus meteen neerzetten als een breed, herkenbaar fonds, met literatuur, non-fictie en geschiedenis. Het bedrijf maakte een flitsende start met de uitgave van Connie Palmens bestseller De wetten. Bekende auteurs als Herman Brusselmans, Bas Heijne en Tom Lanoye publiceerden bij hem. Ook zag Spijkers het potentieel van goed geschreven historische boeken voor een groot publiek, hij werd uitgever van historici als Frits van Oostrom en Herman Pleij.

Eind 1991 verkocht Malherbe zijn boekengroep, waaronder Prometheus, aan Meulenhoff. Een jaar later volgde ook Uitgeverij Bert Bakker dat toen heel slecht draaide. Spijkers voegde hierop Bert Bakker en Prometheus samen en werd directeur van de beide samenwerkende uitgeverijen. In 1994/1995 fuseerde Meulenhoff weer met Perscombinatie tot PCM Uitgevers waardoor ook uitgeverij Prometheus/Bert Bakker onder het beheer van dit concern terechtkwam. Vervolgens kreeg Spijkers in 2000 de leiding over de nieuwe divisie Algemene Boeken van PCM, maar al gauw keerde hij terug als gewoon directeur bij Prometheus/Bert Bakker. "Dat was een verademing. Wat ik had onderschat, was hoezeer ik het miste om uitgever te zijn", zegt Spijkers zelf over deze carrièresprong.

In 2007 werd een langgekoesterde droom werkelijkheid. In maart van dat jaar kocht Spijkers uitgeverij Prometheus/Bert Bakker los van het mediaconcern PCM. Prometheus/Bert Bakker is sindsdien een zelfstandige uitgeverij die een grote variatie aan fictie en non-fictie uitgeeft. Voor Spijkers was de stap naar een eigen uitgeversbedrijf, na dertig jaar in het boekenvak, eigenlijk heel vanzelfsprekend: “Ik heb met Prometheus laten zien dat ik in concernverband een literaire uitgeverij tot bloei kan brengen. Maar het is voor iedere uitgever natuurlijk het leukste om helemaal eigen baas te zijn.”

• Website uitgeverij Prometheus
• Website uitgeverij Bert Bakker