Machinefabriek Hensen

Het Bedrijf 'Hensen' is ontstaan aan de Oostmaaslaan (Rotterdam Kralingen) en was lang een familiebedrijf. Het kwam voort uit een smederij tevens reparatiewerkplaats die A. Hensen in 1875 begon. Zijn zoon H(ubertus) A(drianus) zette vanaf circa 1885 het bedrijf voort en werd na zijn overlijden in 1903 op zijn beurt opgevolgd door zoon Adrianus Th. Hensen die de grondslag legde voor de grootschaligere productie van hijswerktuigen. Het bedrijf startte in 1912 met vervaardiging van elektrische heimachines en vanaf 1915 met kranen en andere transportinrichtingen.Hensen telde toen een 60 werklieden. In 1930 kwamen daar liften bij waarvoor een nieuwe fabriek werd opgericht. In 1931 werd het bedrijf omgezet in een naamloze vennootschap met een besloten karakter. Na de dood van A. Th. Hensen in 1936 werd hij als directeur opgevolgd door de in het bedrijf opgegroeide en opgeklommen middelbaar technicus J.M. Nijman Dzn. In 1940 werkten bij Hensen circa 250 personen. Hensen overleefde de oorlog mede door onderhoudswerkzaamheden in de haven. Door de vergroting en andere belading van schepen werden er grotere kranen gevraagd. Het bedrijfsterrein in de Rotterdamse haven was echter op den duur te klein om deze giganten te maken. Na de oorlog werd aan de Oostmaaslaan en omgeving een andere bestemming gegeven. De fabriek bouwde in 1955 een nieuw fabrieksgebouw aan de Eemhaven en verhuisde in 1960 de overgebleven afdelingen naar een tweede nieuwbouw aan de Eemhavenweg bij Heijplaat. Het bedrijf groeide daar verder uit. In 1963 bijvoorbeeld werkten er ongeveer 600 personen.

De hijskranen en portaalkranen hebben in wereldhavens het gezicht gegeven van de bedrijvigheid en vormde de skyline van havengebieden. Een andere activiteit van Hensen was het construeren van liften waarmee al in de jaren twintig werd gestart. Al voor 1940 was Hensen een van de grootste liftenfabrieken in Nederland. Een voorbeeld uit de naoorlogse periode was de lift in de zendmast van Lopik, 350 meter hoog.[1] Ook is door Hensen een lift in de Euromast geplaatst. De fabriek had daarom twee logo's op basis van de letter H waarin de beide activiteiten herkenbaar en zichtbaar waren. Het logo van de kranen werd ontworpen door de zoon van Theodorus Hensen. Emile Hensen begon een technische opleiding in de hoop van vader dat hij in de fabriek kwam. Emile dacht anders en werd arts (patholoog anatoom, overleden in 2012) en gaf wel het logo aan het bedrijf.

In 1967 werd het bedrijf overgenomen door Stork, onderdeel van VMF. In 1980 kwam het tot een fusie tussen Hensen en plaatsgenoot Nellen en Conrad-Stork te Haarlem, dat onder de nieuwe naam Nelcon verderging. In 1983 werd het terrein in Rotterdam overgenomen door Grootint, dat er De Groot Constructie BV vestigde, en verdween de merknaam 'Stork-Hensen'.

Hijskranen van Hensen zijn in havens over de hele wereld te vinden, onder andere in Brazilië, Denemarken, Israël, Zweden, Bangladesh, Peru en Irak. In 1964 werd een kraan met de naam VAIGAI, bestemd voor de haven van Madras in India over water versleept. De bouw van deze kraan met een hefvermogen van 120 ton was gefinancierd door de Wereldbank in het kader van een uitbreidingsplan. Er zijn anno 2013 nog steeds veel van die kranen in bedrijf. De duurzaamheid blijkt bij goed onderhoud uitstekend.

In Nederland zijn nog Hensen-kranen te vinden in de haven van Rotterdam, Amsterdam, Oud-Heusden bij Waalwijk, in Vlissingen, Limburg en in België in de haven van Antwerpen en op de Boelwerf in Temse. Twee kranen zijn inmiddels tot monument verklaard. Het monument 'Kraan 13' van de oude NDSM-haven te Amsterdam is in juli 2013 gedemonteerd en op een ponton naar Friesland vervoerd om te worden gerestaureerd. In oktober 2013 is de kraan weer terug in Amsterdam en is begin november weer in elkaar gezet. Met ingang van 2014 start het nieuwe leven van de kraan als Faralda hotel. Het andere monument staat op de Boelwerf in Themse. Ook daar wordt gedacht aan het restaureren van de kraan.

• foto's van bestaande kranen, al dan niet in gebruik