Multi-purpose vehicle
Een multi-purpose (of multipurpose) vehicle (Engels voor 'voertuig geschikt voor meerdere doeleinden', 'veelzijdig voertuig'; afgekort MPV) is een auto met veel ruimte, hoger dan een personenauto. Meestal zijn ze wel gebouwd op de bodemplaat van een personenauto. In Noord-Amerika worden vergelijkbare voertuigen doorgaans op een bestelwagen gebaseerd, de zogenaamde minivan. Een ander kenmerk van een MPV is dat hij geen aparte bagageruimte kent. De gehele binnenruimte vormt één grote ruimte. In de Franstalige wereld wordt om die reden wel gesproken van monovolume of monospace.
MPV's – zoals ze doorgaans worden genoemd – zijn er in verschillende grootten: micro, mini, midi en full-size. Als kenmerk hebben ze een platte vloer, minimaal vijf losse stoelen (inclusief bestuurder), verwijderbare stoelen op de tweede en eventuele derde zitrij, minimaal 190 cm laadlengte achter de bestuurder en een fiets moest verticaal door de achterklep passen. Ze zijn dus voor personenauto's relatief hoog. Daarom worden ze in Amerika ook Minivans genoemd. De Nissan Prairie, de eerste in productie genomen MPV, had een grote schuifdeur voor extra makkelijke toegang. Het is een kenmerk van MPV's dat er met nieuwe praktische ideeën geëxperimenteerd wordt (zoals schuifdeuren, extra opbergruimte, te verwijderen of om te draaien stoelen).
De bestuurder van een MPV kan volstaan met een rijbewijs voor personenauto's. (Voertuigen voor het vervoeren van meer dan acht personen worden beschouwd als autobus. Hiervoor is wél een apart rijbewijs noodzakelijk.)
Geschiedenis
De eerste MPV was de Nissan Prairie, die in 1981 in Japan op de markt kwam (in 1982 in Europa). In Amerika kwamen in 1984 de Dodge Caravan en Plymouth Voyager op de markt (de eerste full-size MPV's). Die werden in Europa als Chrysler Voyager verkocht. In Frankrijk volgde in 1984 de Renault Espace, de eerste Europese MPV. Met deze drie auto's, de Nissan Prairie, de Chrysler/Dodge/Plymouth en de Renault Espace, was een nieuw segment geïntroduceerd, dat veel navolging kreeg van andere merken.
Het ruimte-concept dat aan de MPV ten grondslag ligt is in feite al ouder: reeds in 1956 bracht Fiat de Fiat 600 Multipla uit, die zes zitplaatsen bood in drie rijen van twee. De Fiat 600 Multipla was gebaseerd op een Fiat 600. Hij bleef tot 1965 in productie. Ook de personenbus-uitvoering van de Volkswagen Transporter (1950) kan worden gezien als een vroege MPV, in de zin dat ook hiervan de banken verwijderd konden worden. De DKW Schnellaster was er nog eerder, in 1949. Dit waren echter alle losstaande modellen, die nog niet een aparte klasse van ruimte-auto's in de wereld zetten.
Het MPV-concept ontstond in de jaren '70. De Italiaanse designer Giorgietto Giugiaro ontwierp verschillende prototypen waarmee hij auto’s hoger, ruimer en handiger wilde maken. De twee duidelijkste voorbeelden hiervan waren de New York Taxi van Alfa Romeo (1976) en de Lancia Megagamma (1978). Vooral in de Megagamma is de latere vorm van de Nissan Prairie te herkennen. De Japanners werkten in die tijd veel samen met Giugiaro. Ook in de Dodge Caravan/ Chrysler Voyager zijn de lijnen van de Megagamma terug te zien. Chrysler experimenteerde in de jaren '70 met minivans en had 110 mensen op het project gezet. Chrysler was in die tijd ook eigenaar van Simca en Matra. Bij Matra was men op zoek naar een opvolger van de Matra-Simca Rancho. Matra ontwikkelde de directe voorloper van de Espace, de Matra P16 en de Matra P18. Toen in 1978 Simca en Matra aan Peugeot verkocht werden, werd het project voortgezet. Maar Peugeot durfde de ruimte-auto niet op de markt te brengen. Renault had wel belangstelling en kocht Matra in 1983 van Peugeot. De eerste Espaces werden door Matra gemaakt. Het MPV-concept drong in de jaren '80 door in de autowereld en veel merken kwamen met eigen grote en kleinere varianten.
Bekende hedendaagse full-size MPV's zijn onder andere: Chrysler Voyager, Ford Galaxy, Peugeot 807, Renault Espace en de Volkswagen Sharan.
Tegenwoordig zijn full-size-MPV's een beetje uit de gratie en is het genre van midi-MPV's zeer populair. Voorbeelden hiervan zijn: Citroën C4 Picasso, Opel Zafira, Peugeot 5008, Renault Scénic, Toyota Verso en Volkswagen Touran. Deze kunnen minimaal vijf personen vervoeren. Sommige van de midi-MPV's kunnen echter zeven passagiers meenemen: verschillende modellen kennen een verlengde variant, zoals de Citroën C4 Picasso en Renault Scénic, die tot zeven personen kunnen vervoeren.
De nieuwste trend zijn de mini-MPV's met voorbeelden als de Citroën C3 Picasso, Nissan Note, Opel Meriva en Renault Modus. Deze modellen houden het midden tussen een verhoogde compacte auto en een compacte middenklasser.