Launeddas

Launeddas (het woord bestaat alleen in het meervoud) is een typisch Sardijns blaasinstrument dat uit drie pijpen bestaat.[1]

launeddas
Een Sardijnse man in klederdracht die launeddas bespeelt
Classificatie
Gerelateerde instrumenten
aulos, doedelzak
Portaal    Muziek

Beschrijving

Het is een polyfoon instrument, waarbij de langste pijp (tumbu genaamd) als bourdonpijp fungeert. De twee kortere pijpen (mancosa manne en mancosedda) zijn melodiepijpen. De tumbu en de mancosa manne zitten aan elkaar vast en worden met de linkerhand bespeeld, en de mancosedda met de rechterhand. Beide melodiepijpen hebben vijf gaten, waarvan de bovenste vier vingergaten zijn (het onderste gat blijft altijd onbedekt).[2]

Speeltechniek

Omdat launeddas twee melodiepijpen hebben, kan een speler twee melodieën tegelijk spelen. Als de speler alle vier vingergaten bedekt, valt het geluid van de melodiepijp weg tegen dat van de bourdon. Door deze eigenschap kan de speler pauzes aanbrengen in een melodie en toch doorgaan met blazen.[2]

In tegenstelling tot de verwante doedelzak[3], hebben launeddas geen luchtzak, waardoor de speler een circulaire ademhalingstechniek moet gebruiken om het spelen vol te houden.[4]

Geschiedenis

Al in de 30e eeuw voor Christus werden er op de Cycladen auloi gebruikt, blaasinstrumenten met een bourdonpijp en een melodiepijp. Het instrument bleef in het oostelijke Middellandse Zeegebied populair, hoewel het in Griekenland een lage status had.[5] De oudste afbeelding van launeddas, dus met een extra melodiepijp, stamt uit de achtste eeuw voor Christus. Over de oorsprong en verdere ontwikkeling van het instrument is echter vrij weinig bekend.[6]

Bronnen
  1. The Launeddas: A Sardinian Folk-Music Instrument, Volume 1 door A.F.W. Bentzon (1969), pagina 14.
  2. Ibidem, pagina 14.
  3. Ibidem, pagina 29.
  4. Ibidem, pagina 28.
  5. Zie de wikipagina over de aulos
  6. The Launeddas: A Sardinian Folk-Music Instrument, Volume 1 door A.F.W. Bentzon (1969), pagina 29.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.