Lagerstätte

Een Lagerstätte (Duits voor "voorraadplaats", meervoud: Lagerstätten) is een sedimentair gesteente dat bijzonder goed bewaard gebleven fossielen met een vaak grote soortenrijkdom bevat. In sommige gevallen is zelfs weefsel veiliggesteld. Veel Lagerstätten zijn ontstaan toen onder anoxische omstandigheden met een minimum aan bacterieel leven de dode dieren en planten zijn begraven. Het gebrek aan zuurstof zorgt voor een unieke conservering van de fossielen. Lagerstätten zijn ontdekt op de meeste continenten en in een tijdsspanne van het Neoproterozoïcum tot het heden.

Portaal Aardwetenschappen
Fossiele vissen (Diplomystus en Knightia) uit de Green River Formation, een Eocene Lagerstätte
Ctenochasma elegans uit Solnhofen
Propalaeotherium hassiacum uit de Messelgroeve
Teleoceras in de Ashfall Fossil Beds
Voorstelling van de La Brea-teerputten ten tijde van het Pleistoceen, een typische Konservat-Lagerstätte

Voorbeelden van bijzondere Lagerstätten zijn de Cambrische Maotianshan-schalies en de Burgess Shale, de Devonische Hunsrück-schalies en Gogo-formatie, Mazon Creek uit het Carboon, de Jurassische Solnhofener kalksteen, en de Yixian-formatie uit het Krijt.

De bekendste Lagerstätten in Europa zijn de Messelgroeve (~ 50 - 47 Ma) nabij Frankfurt in Duitsland en Las Hoyas in Cuenca, Spanje.

Soorten

Paleontologen onderscheiden twee soorten:[1]

  1. Konzentrat-Lagerstätten (concentraat-Lagerstätten) zijn afzettingen met een bepaalde "concentratie" van organische harde delen, zoals een beenderlaag. Deze Lagerstätten zijn minder spectaculair dan de bekendere Konservat-Lagerstätten. De inhoud van deze Lagerstätten is meestal het resultaat van transportprocessen, die een concentratie aan fossielen opleveren. Formaties met een hoge concentratie van in situ fossielen als riffen en oesterbanken worden niet tot de Lagerstätten gerekend.
  2. Konservat-Lagerstätten (conserverings-Lagerstätten) zijn sedimenten die bekendstaan om hun uitzonderlijke preservatie van fossiele organismen of fossiele afdrukken. De individuele tafonomie van de fossielen wisselt per site. Konservat-Lagerstätten zijn cruciaal voor de reconstructie van belangrijke momenten in de geschiedenis van de Aarde en de evolutie van leven. Het onderzoek aan de Burgess Shale vormde de aanleiding voor de Cambrische explosie en de vroegst bekende vogel Archaeopteryx werd gevonden in Solnhofen.

Belangrijke Konservat-Lagerstätten

De belangrijkste Lagerstätten op Aarde:[2]

Tijdperk Lagerstätte Ouderdom
(Ma)		 Locatie Foto
Precambrium Bitter Springs
1000 – 850
South Australia
Precambrium Doushantuo-formatie600 – 555Guizhou, China
Precambrium Mistaken Point565Newfoundland, Canada
Precambrium Ediacara Hills550 - 545?South Australia
Cambrium Maotianshan-schalies (Chengjiang)525Yunnan, China
Cambrium Sirius Passet518Groenland
Cambrium Emu Bay Shale517South Australia
Cambrium Kaili-formatie513 – 501Guizhou, Zuidwest-China
Cambrium Blackberry Hill~510 – 500Wisconsin, Verenigde Staten
Cambrium Wheeler Shale (House Range)507West-Utah, Verenigde Staten
Cambrium Burgess Shale505British Columbia, Canada
Cambrium Öland-, Kinnekulle-,
Orsten- en Alum-schalie		500Zweden
Ordovicium Fezouata-formatie~ 485Draavallei, Marokko
Ordovicium Beecher's Trilobietenbank460?New York, Verenigde Staten
Ordovicium Walcott-Rust-groeve~455?New York, Verenigde Staten
Ordovicium Soomschalie450?Zuid-Afrika
Siluur Wenlock Series~425Engeland, Verenigd Koninkrijk
Devoon Rhynie chert400Schotland, UK
Devoon Hunsrückleisteen (Bundenbach)390Rijnland-Palts, Duitsland
Devoon Gogo-formatie380
Frasnien		Western Australia
Devoon Miguasha National Park370Québec, Canada
Devoon Mandagery-formatie360New South Wales, Australië
Carboon Bear Gulch Limestone320Montana, Verenigde Staten
Carboon Joggins Fossil Cliffs315Nova Scotia, Canada
Carboon Mazon Creek310Illinois, Verenigde Staten
Carboon Montceau-les-Mines300Frankrijk
Carboon Hamilton Quarry300Kansas, Verenigde Staten
Perm Mangrullo-formatie~285 - 275
Artinskien		Uruguay
Trias Madygen-formatie230Kirgizië
Trias Ghost Ranch205New Mexico, Verenigde Staten
Jura Holzmaden / Posidoniaschalie180Württemberg, Duitsland
Jura Mesa Chelonia[3]164,6Shanshan, China
Jura La Voulte-sur-Rhône160Ardèche, Frankrijk
Jura Karabastau-formatie155,7Kazachstan
Jura Solnhofener kalksteen145Beieren, Duitsland
Jura Canjuers-kalksteen145Frankrijk
Krijt Las Hoyas~125
Barremien		Cuenca, Spanje
Krijt Yixian-formatie~125 - 121Liaoning, China
Krijt Xiagou-formatie~120 - 115?
mid-Aptien		Gansu, China
Krijt Crato-formatie~117
Aptien		Noordoost-Brazilië
Krijt Haqel / Hadjula / Al-Nammoura~95Libanon
Krijt Santana-formatie108 - 92Brazilië
Krijt Smoky Hill Chalk87 - 82Kansas en Nebraska,
Verenigde Staten
Krijt Ingersoll-schalie85Alabama, Verenigde Staten
Krijt Auca Mahuevo80Patagonië, Argentinië
Krijt Zhucheng66Shandong, China
Eoceen Fur-formatie55 - 53Fur,Denemarken
Eoceen London Clay54 - 48Engeland, UK
Eoceen McAbee Fossil Beds52,9 ± 0,83British Columbia, Canada
Eoceen Green River-formatie50Colorado/Utah/Wyoming,
Verenigde Staten
Eoceen Monte Bolca49Italië
Eoceen Messel olieschalie49Hessen, Duitsland
Oligoceen–Mioceen Dominicaans amber30 - 10Dominicaanse Republiek
Oligoceen-Mioceen Riversleigh25 - 15Queensland, Australië
Mioceen Clarkia fossil beds20 - 17Idaho, Verenigde Staten
Mioceen Barstow-formatie19 - 13,4Californië, Verenigde Staten
Mioceen Ashfall Fossil Beds12 – 13?Nebraska, Verenigde Staten
Pleistoceen Mammoth Site0,026
26 ka		South Dakota, Verenigde Staten
Pleistoceen La Brea-teerputten0,040 - 0,012Californië, Verenigde Staten

Zie ook

Literatuur
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.