Kraan 2868

Kraan 2868 ofwel Figeekraan is een voormalige havenkraan in Amsterdam-Oost. Het object, type wipkraan (geen vaste arm, maar een die in hoogte verstelbaar is) werd op 29 november 2011 tot gemeentelijk monument verklaard.

Kraan 2868
Kraan 2868 met plaatje van Figee (juli 2019)
Locatie
Locatie	Amsterdam-Oost, Surinamekade
Status en tijdlijn
Oorspr. functie	havenkraan
Huidig gebruik	gastenverblijf
Start bouw	1957/1958
Verbouwing	2016/2017
Erkenning
Monumentstatus	gemeentelijk monument
Portaal    Civiele techniek en bouwkunde

De hijskraan staat op de Surinamekade op het KNSM-eiland, dat door de Verbindingsdam een schiereiland werd. De kade en eiland kregen haar naam omdat de KNSM, Koninklijke Nederlandse Stoomboot-Maatschappij, vanuit deze kade en kades in de buurt scheepvaart verzorgde met Suriname en Nederlands-Indië. De kade stond dan ook vanaf oplevering vol met hijskranen en loodsen. In de Tweede Wereldoorlog werden de hijskranen door de Duitse bezetter (1944) vernield, waardoor in de nasleep van die oorlog alle kranen vernieuwd werden. In 1957 kwam hijskraan 2868 uit de fabrieken van Figee (NV Haarlemsche Machinefabriek van de Gebroeders Figee). Ze deed dienst tot 1979 toen de KNSM zijn werkzaamheden hier beëindigde. Scheepvaart vertrok naar het Westelijk Havengebied en de gemeente had al in 1975 de ogen op dit gebied laten vallen voor woningbouw. Vervolgens gebeurde een aantal jaren niets, totdat het gebied in de begin jaren negentig gesaneerd werd en klaargemaakt voor die woningbouw. De vele hijskranen die hier nog stonden vielen ten prooi aan de slopershamer, maar buurtbewoners wisten de gemeente Amsterdam te overtuigen deze kraan te redden. De kraan werd vervolgens op kosten van de gemeente, het Stadsdeel Oost, het Amsterdams Restauratiefonds en onderneming YAYS gerestaureerd, mede omdat er een herbestemming gevonden werd. Onder begeleiding van designer Edward van Vliet werd het object omgebouwd tot appartement. Tussen januari 2016 en december 2017 vond bij een zusteronderneming van Scheepswerf Talsma in Franeker, Friesland de ombouw plaats, waarna de kraan als The Yays-Crane Apartment als gastverblijf verhuurd werd. Het gastenverblijf is geplaatst in de twee containers en de controleruimte. Voor de veiligheid is de kraan voorzien van extra trappen en verlichting. Voor het overige is ze zoveel mogelijk in originele staat gehouden, wel is ze demontabel gehouden. Het gevaarte staat op een restant laatste stukje overgebleven rails.

De benoeming tot gemeentelijk monument kwam (mede) op verzoek van Erfgoedvereniging Heemschut en het Cuypersgenootschap.