Kinderbisschop

Het feest van Kinderbisschop (in Kerklatijn episcopus puerorum) was een wijdverbreid middeleeuws feest. In vroegmiddeleeuwse scholengemeenschappen werd een jongen verkozen om de bisschop te spelen. Het feest duurde tot Onnozele Kinderen. Het was een zogenaamd omkeerfeest, een feest waarin de rollen waren omgedraaid.

Graf van de kinderbissschop, Salisbury (Wiltshire, England)

Geschiedenis

In delen van Europa werd in december voor enige dagen een kinderbisschop gekozen. Dit gebeurde op en rond de katholieke gedenkdag Onnozele Kinderen (28 december) en op Sint Nicolaas (6 december).[1] Er is bewijs van een Kinderbisschop in de vroege 10e eeuw in Rouen. Aan het eind van de Middeleeuwen was het gebruik in veel katholieke regio's van West-Europa verspreid. In 1673 nog schrijft Philippus Rovenius "Bij het St. Nikolaasfeest kiezen de meesters eenen armen jongen tot bisschop der kinderen, die door een der kanonniken gekleed moet worden, desgelijks de twee kapellanen van den bisschop met een paar schoenen begiftigd".[2]Een vergelijkbaar katholiek feest is het Narrenfeest.[3][4]

Ondanks het ingrijpen van verschillende kerkautoriteiten bleef het feest populair. In Engeland werd het feest in 1542 opgeheven door Henry VIII, in ere hersteld door Mary I in 1552 en weer afgeschaft door Elizabeth I. Op het vasteland werd het feest in protestantse gebieden afgeschaft, maar het hield in katholieke gebieden tot in de 18e eeuw stand.

Variaties

Jan ter Gouw noemt naast het kinderfeest kinderbisschop nog het volksvermaak narrenbisschop (Episcopus fatuorum). Het narrenbisschopsfeest was een boertiger feest voor volwassenen dat in Waals-België, Frankrijk en zuidelijker landen werd gevierd.[5] Het kinderbisschopsfeest had een onschuldiger karakter en kan nog onderscheiden worden in 4 variaties:

  • Episcopus puerorum: Kinderbisschop
  • Episcopus innocentium: Onnozele kinderenbisschop
  • Episcopus scholarium: Schooljongensbisschop
  • Episcopus choralium: Koorknapenbisschop

Ceremonie

De kinderbisschop werd vaak uit koorknapen gekozen vanwege hun ongebroken stem, maar ook aankomende jonge geestelijken bekleedden het ambt. De kosten van het feest werden vaak door de kerk gedragen.[6] De in bisschopsgewaad geklede jongen werd vergezeld door als priesters uitgedoste jongens. Zij maakten een rondgang door de stad terwijl de kinderbisschop mensen zegende. De kinderbisschop en zijn gevolg namen de kathedraal over en voerden, afgezien van de mis, allerlei ceremonies op.[1] De echte bisschop aanvaardde symbolisch het gezag van de kinderbisschop.

  • Kinderbisschop ca. 1417/20
  • Kinderbisschop, 16e eeuw
  • Monument voor een kinderbisschop in Salisbury Cathedral
  • 19e-eeuwse afbeelding van een middeleeuwse kinderbisschop, vergezeld door zijn canons
  • Baskische kinderbisschop
  • Viering van de Onnozele Kinderen in Valencia
  • In de Martinikerk is een kinderbisschop met belletjesmijter en een varkensbout in de hand afgebeeld op een gewelfschildering in het middenschip. (eind 15e / begin 16e eeuw)[7]
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.