Kasteel Sinderen (Oude IJsselstreek)
Sinderen is een voormalig kasteel en landgoed in de gemeente Oude IJsselstreek, westelijk gelegen van het dorp Sinderen, in de Nederlandse provincie Gelderland
Kasteel Sinderen
| ||
 | ||
Kasteel Sinderen (1730), tekening uit 1785 van Hendrik Tavenier (1734-1807) | ||
| Locatie | Sinderen  | |
| Algemeen | ||
| Kasteeltype | Laaglandkasteel | |
| Bouwmateriaal | Baksteen | |
| Huidige functie | Agrarisch | |
| Gebouwd in | 12e eeuw | |
| Gebouwd door | Onbekend | |
| Gesloopt in | 1875-1876 | |
| Bijzonderheden | Van het afbraakmateriaal werden vijf boerderijen gebouwd | |
Geschiedenis
Kasteel Sinderen is vermoedelijk in de 12e eeuw gebouwd onder het voormalige graafschap Lohn ter verdediging tegen het voormalige graafschap Zutphen.[1] In 1150 werd door de kasteelheren de Antoniuskapel gesticht. In 1234 ontstond het dorp Sinderen, dat tegen het kasteel aan gebouwd werd.[2] De Antoniuskapel werd in 1660 door een blikseminslag vernield, maar reeds in 1662 herbouwd.[3] In 1297 kregen de broers Dirk en Arnold van Sinderen een verzoek van de hertog van Gelre om te gaan wonen op een landgoed te Voorst bij Zutphen, zij moesten hem bij staan in de strijd tegen Utrecht. De broers verhuisden naar de Veluwe, zij werden opgevolgd door de heren van Avershagen, nauw verwant aan de heren van Wisch[4]
Op oude topografische kaarten zijn omvang en ligging van het voormalige kasteelterrein nog goed zichtbaar. Op een plattegrond van het kadaster uit 1830 is het huis met het koetshuis omringd door twee grachten. Ook zijn er op de kaart nog vier grote schuren buiten het kasteelterrein te zien, waarvan er een jeneverstokerij bevat.[5]
Rond 1875/76 werd het kasteel verkocht, omdat de toenmalige eigenaar geen geld meer had om het huis te onderhouden. De nieuwe eigenaar jonkheer Louis van Schuilenburgh uit Terborg liet het gebouw slopen. Met onderdelen, balken en stenen uit de sloop zijn een aantal boerderijen gebouwd in het dorp Sinderen, te herkennen aan de witte kleur[2]: de Meyne, de Bongerd, de Roesse, Nieuwe Veld ('t Ni-je Veld) en Scholtenveld.
Op het voorterrein van het afgebroken kasteel, op de plaats van het koetshuis, werd in 1904 een nieuwe boerderij gebouwd, de huidige boerderij Huisboer (D'n Huusboer). Het fundament van het kasteel ligt er nog naast, archeologisch onderzoek zou in de toekomst meer feiten aan het licht kunnen brengen. Overblijfselen van het kasteel zijn verder nog de grachten langs de Rentmeesterlaan en de Kasteelweg en de Antoniuskapel.[6] Achter de Antoniuskapel bevindt zich de rond 2003 gerestaureerde grafkelder van de familie Ruebel. Zichtbaar is de marmeren grafsteen van de jong overleden dochter Bertha (1855-1864).
Afbeeldingen
Tot 2012 was het onbekend hoe dit kasteel er precies uit heeft gezien, doordat er verschillende afbeeldingen bestonden van een "kasteel Sinderen". Ook leek er naamsverwarring te bestaan met de buurtschap Voorst en Kasteel Sinderen in het dorp Voorst bij Zutphen. Waarschijnlijk is het huis in Sinderen door de eeuwen heen een aantal keren grondig verbouwd.
Wim Meijerman, bestuurslid van de Historische Vereniging Achterhoek Liemers, had in Auerbach (Zuid-Duitsland) contact met de nazaten van de heren van Sinderen. De achterkleinzoon van het paar Herman von Heymann en Emma Ruebel toonde hem uit het archief de originele foto van het kasteel, genomen in 1875 vlak voor de sloop. Op deze zeldzame foto zien we een witgepleisterde voorgevel met zeven ramen op een rij en enkele verdiepingen, ook de rechterzijgevel is zichtbaar. In de tuin voor het huis zitten twee vrouwen en drie kinderen. Er is een duidelijke overeenkomst met oudere bewaard gebleven tekeningen van een "kasteel Sinderen".[7]
De foto[8] verscheen op 30 april 2012 op de voorpagina van de Gelderlander en gaf voor het eerst een duidelijk beeld van het verdwenen gebouw. Willem Meijerman publiceerde hierover in het Contactorgaan van de Oudheidkundige Werkgemeenschap Aalten, Dinxperlo en Wisch, ADW.
Werkgroep en boek
De ontdekking van de foto was de aanleiding voor het oprichten van de Werkgroep Huis Sinderen, voortkomend uit ADW. Men stelde zich ten doel om nieuw historisch materiaal te verzamelen en uiteindelijk hierover een boek te publiceren.[9] De werkgroep nodigde de nazaten van de familie Ruebel uit voor een bezoek aan hun voormalige familiebezittingen in Sinderen, Anholt en in de omgeving van Kleef. In het laatste week-end van oktober 2012 kwamen elf nazaten van de familie Heymann / Ruebel naar Sinderen om kennis te maken met het historisch onderzoek. Zij bezochten onder meer de overblijfselen van het kasteel.[7] Er ontstond een regelmatige informatie-uitwisseling met enkele leden van de familie. De nieuwe historische onderzoeken leidden tot een boek genaamd Huis Sinderen – Geschiedenis van een verdwenen landgoed. Uitgever ADW en de auteurs Herman Hofs, Willem Mijerman en Willem Ormel presenteerden het boek te Sinderen op 7 april 2018.
- Kasteel Sinderen
-_boerderij_Huisboer.jpg)
Kasteel Sinderen - boerderij Huisboer-_slotgracht.jpg)
Kasteel Sinderen - slotgracht en Rentmeesterlaan
Kasteel Sinderen - overgebleven stenen brokstuk
Poortje achter de Antoniuskapel
De Antoniuskapel
De grafsteen van Bertha Ruebel (1855-1864).jpg)
Boerderij Nieuwe Veld (t' Ni-je Veld) met fragmenten van het afgebroken kasteel in de voorgevel
Literatuur
Hofs, Herman, Willem Mijerman en Willem Ormel: Huis Sinderen. Geschiedenis van een verdwenen landgoed. Uitg. 2018 Oudheidkundige Werkgemeenschap Aalten - Dinxperlo - Wisch ISBN 978-90-828336-0-7