Joe Carioca

Het personage maakte deel uit van een project van Walt Disney om tijdens de Tweede Wereldoorlog de markt voor zijn films te verleggen van het door oorlog geteisterde Europa naar Zuid-Amerika (dit is ook wel bekend als het Good Neighbor Policy). Door een Zuid-Amerikaans personage te introduceren, hoopte Disney het nieuwe doelpubliek meer aan te spreken.

Joe's achternaam betekent in het Portugees letterlijk "inwoner van Rio de Janeiro". In het Nederlands kan zijn naam dus worden vertaald als "Joe uit Rio de Janeiro".

In veel verhalen is Joe Carioca te zien met een paraplu die dient als een soort wandelstok en een deukhoed. In The Three Caballeros draagt hij net als de overige hoofdpersonages een sombrero.

In zijn Nederlandstalige versie spreekt en denkt Joe met een licht accent; in plaats van 'is' en 'ik' zegt hij steevast 'ies' en 'iek', maar verder is zijn Nederlands perfect. Ook spreekt hij soms even helemaal Spaans (bijvoorbeeld 'Si' of 'Señorita'). Dit laatste is opmerkelijk omdat hij in Brazilië woont, waar niet Spaans maar Portugees de voertaal is. De verklaring hiervoor is dat Joe ooit heeft geprobeerd een Spaanse dame te versieren en zichzelf daarom een paar woorden Spaans heeft geleerd.

Joe slaakt geregeld de kreet caramba, wat in het Spaans en Portugees iets als "verdorie" betekent.

Joe woont op een vuilnisbelt in Rio de Janeiro, de grootste stad van Brazilië. Hij heeft zelf van afvalresten een geïmproviseerde houten woning gebouwd. Joe's vaste vrienden op de vuilnisbelt, die net als hijzelf straatarm zijn, zijn Juan en Manuel (in sommige Nederlandse verhalen Nestor genoemd).[2]

Hoewel Joe vrijwel nooit een cent te makken heeft, weet hij soms met een handige list tijdelijk toch aan veel geld te komen, dat hij echter meestal ook snel weer helemaal kwijt is. Vaak probeert Joe de dames met een luxediner dat hij zich niet kan permitteren in een restaurant onder de indruk te brengen, waarna hij allerlei trucs bedenkt om onder het betalen van de rekening uit te komen.

Joe is verder vooral een vrouwenversierder. Zijn verhalen gaan merendeels over de korte relaties die hij heeft met veelal welgestelde jonge vrouwen, tegenover wie hij zich juist heel rijk en succesvol weet voor te doen.

Joe maakte zijn tekenfilmdebuut in Saludos Amigos, waarin hij samen met Donald Duck te zien was. Twee jaar later verscheen hij opnieuw, weer met Donald Duck en nu ook met de haan Panchito Pistoles in de film The Three Caballeros. Hij verscheen ook in een tv-special uit de jaren 60, en had een paar gastoptredens in de series Mickey Mouse Works, Mickey's Club en Mickey Mouse Shorts. Joe speelt ook samen met Panchito en Donald Duck de hoofdrol in Legend of the Three Caballeros, een serie die in 2018 is uitgebracht op de Disney Life-app.[3] De stem van Joe Carioca wordt hier gedaan door Eric Bauza.

José Oliveira deed de originele stem Joe Carioca in Amerika in de eerste gemaakte films. Stan Freberg nam dit over in 1954 en vanaf 1999 wordt de stem van Joe Carioca gedaan door Rob Paulsen. In de televisiespecials van 2013 doet Mark La Roya de stem van Joe Carioca, maar ook Sérgio Stern heeft voor de meeste games alles ingesproken. In de Nederlandse versie van De Drie Caballeros werd de stem van Joe Carioca gedaan door Alfonso de Montealegre.

In hetzelfde jaar waarin Saludos Amigos! uitkwam (1942) verschenen in de kranten de eerste strips met Joe Carioca in de hoofdrol. De stripverhalen werden hoofdzakelijk geschreven door Hubie Karp en getekend door Robert Grant en Paul Murry. In 2000 en 2005 tekende Keno Don Rosa twee nieuwe verhalen met Joe Carioca, Panchito en Donald Duck in de hoofdrol.

In 1980 verscheen Joe Carioca voor het eerst ook in het Nederlandse weekblad Donald Duck. In de periode 1981-1986 verschenen er in de Donald Duck in het Nederlands een aantal vervolgverhalen met Joe Carioca in de hoofdrol, die eerder vanaf 1942 in de Amerikaanse kranten waren verschenen. De eerste drie van deze verhalen werden gepubliceerd onder de gezamenlijke titel Een vagebond op vrijersvoeten.[4] In 1984 kwam er in Nederland een album van Joe Carioca uit met daarin het allereerste verhaal.

In zijn thuisland Brazilië werd Joe zo populair dat hij daar zijn eigen stripblad heeft gekregen, Zé Carioca. De verhalen in dit blad zijn echter anders dan de Joe Carioca-verhalen waar het Europese publiek mee bekend is. Zo heeft hij in deze stripverhalen twee neefjes, Zico en Zeco, en een alter ego als 'Morcego Verde' (Groene Vleermuis). Hij beleeft in dit blad avonturen vergelijkbaar met die van Donald Duck en zijn neefjes Kwik, Kwek en Kwak.

Joe Carioca is te zien als animatronic in de Gran Fiesta Tour Starring The Three Caballeros, een attractie in het Walt Disney World Resort.

• COA Inducks-database
• Duckipedia