Jacques Tardi

Geboren in het Zuid-Franse gebied tussen Lyon en Marseille, tekent hij van kinds af aan. Op twaalfjarige leeftijd illustreert hij een avontuur van Sherlock Holmes. Zijn grootmoeder vertelt hem het ene gruwelijke verhaal na het andere over de Eerste Wereldoorlog, waarin zijn grootvader heeft gevochten. Het thema 'zinloosheid van oorlog' laat hem sindsdien niet meer los. Zijn vader was beroepsmilitair, bracht de Tweede Wereldoorlog in krijgsgevangenschap door en diende na de oorlog in het bezettingsleger in Duitsland.[1]

Tardi gaat vier jaar naar de Academie voor Schone Kunsten in Lyon, en vervolgens nog vier jaar École des Arts Décoratifs in Parijs achteraan. In 1968, op 22-jarige leeftijd, maakt hij met vriend Nicollet de strip Stranger in the night die door uitgeverij Losfeld wordt geweigerd. Tardi begint aan Een banale episode in de loopgravenoorlog, dat later zal uitmonden in Loopgravenoorlog. Het werk wordt geweigerd door het striptijdschrift Pilote om de gewelddadigheid en het antimilitaristische karakter ervan.

Naast kort stripwerk verschijnt in oktober 1974 wat als het eerste meesterwerk van Tardi wordt beschouwd: De IJsdemon, waarschijnlijk gebaseerd op de legende rond het spookschip Octavius of de schoener Jenny. Het verhaal speelt zich af in 1889, wanneer een passagiersschip, de L'Anjou, de Barentszzee doorkruist en een noodlottige ontmoeting heeft met een vreemd spookschip, dat gestrand is op een grote ijsberg. Het schip wordt de IJsland schoener genoemd en wanneer de bemanning van de L'Anjou het spookschip betreedt vindt men de bemanning precies zo als die van de Octavius en de schoener Jenny. De kapitein is eveneens gezeten in zijn hut, terwijl hij met zijn bevroren vinger wijst naar een bepaald punt op zijn zeekaart (precies waar het schip zich dan bevindt). Direct hierna vliegt de L'Anjou, voor de ogen van de bemanning, in de lucht en is men aldus gestrand op het spookschip. Een andere inspiratiebron voor het verhaal is mogelijk de vreemde zaak van de Mary Celeste.

Tardi, die anderhalf jaar aan deze Jules Verneachtige strip werkte, waarschuwt hierin tegen het gevaar van chemische wapens. "Natuurlijk wil de mens dergelijke vernietigingswapens niet voor vernietigingsdoeleinden gebruiken, hahaha," schampert hij. De IJsdemon verschijnt in 1980 in Nederland bij uitgeverij Panda.

Al een paar maanden later verschijnt een nieuw werk: Het ware verhaal van de onbekende soldaat, dat weleens wordt vergeleken met Het Behouden Huis van W.F. Hermans.

Niet veel later publiceert Tardi de tweede versie van Een banale episode in de loopgravenoorlog. Ditmaal verschijnt de strip, net zo gewelddadig en antimilitaristisch als de eerste versie van eind jaren zestig, een week lang in dagblad Libération.

De fantastische avonturen van Isabelle Avondrood is naast Loopgravenoorlog een van de bekendste werken van Tardi. Het eerste deel heet Isabelle en het monster (Adèle et la Bête), over een pterodactylus die 130 miljoen jaar na dato, in het Natuurhistorisch Museum te Parijs, uit z'n ei kruipt en dood en verderf zaait. De serie, met als hoogtepunt Maanzieke mummies in 1978, is Tardi op z'n best en verschijnt meteen ook in Nederland en België.

Los van de serie verschijnt in 1977 het album Polonius, dat voor Tardi's doen veel seks bevat.

Tardi werkte verschillende keren samen met de Franse schrijver Manchette, wat resulteerde in hard-boiled detectives. Een eerste samenwerking was Griffu, in 1981 in Nederland verschenen bij Lotus. Nadien volgden Kleine west coast blues, De sluipschutter (2010) en Gek op moorden. In 2019 werden deze verhalen integraal uitgegeven door uitgeverij Scratch.[2]

In 1979 publiceerde hij samen met Jean-Claude Forest de striproman Het besloten land, het verhaal van twee mannen die koortsachtig greep willen krijgen op hun toekomst en een vrouw die hun beider lot ongewild verbindt.

In de jaren tachtig illustreerde hij een luxueuze heruitgave van Reis naar het einde van de nacht van Céline. Deze editie werd ook in het Nederlands uitgebracht. Het boek bevat honderddertig houtskooltekeningen. Ook Kanonnenvoer en Dood op krediet werden later door Tardi geïllustreerd, maar verschenen niet in het Nederlands.

Hij maakte De loopgravenoorlog over de Eerste Wereldoorlog.

Jacques Tardi brengt de dynamische privédetective Nestor Burma opnieuw tot leven in vijf stripbewerkingen naar politieromans van Léo Malet. Het is een mooie gelegenheid voor Tardi om Nestor Burma op onderzoek te sturen in Parijs tijdens de jaren vijftig. Zo vinden we Burma terug in het groezelige 13e arrondissement, tussen voddenrapers en het Leger des Heils, (Sluiers over de Pont de Tolbiac), maar ook aan het Canal Saint-Martin in het 10e arrondissement, bij verlopen zangeressen en louche talentenbureaus. (Heb je me als lijk gezien?) Deze vijf stripromans verschenen bij uitgeverij Casterman.

• Sluiers over de Pont de Tolbiac, (Casterman, 1982, Malet/Tardi )
• 120, Rue de la gare, 2-delig:
  • Glimmerik. (Casterman, 1988, Malet/Tardi )
  • Jo Eiffeltoren. (Casterman, 1988, Malet/Tardi )
• Een kater vol lood. (Casterman, 1990, Malet/Tardi )
• Oorlog op de achtbaan. (Casterman, 1996, Malet/Tardi )
• Heb je me als lijk gezien? (Casterman, 2001, Malet/Tardi )

De reeks werd met de figuren van Tardi verdergezet door Emmanuel Moynot; er verschenen bij Casterman de volgende titels:

• De nacht van Saint-Germain-des-Prez (Léo Malet – Moynot)
• De zon komt op achter het Louvre (Léo Malet – Moynot)
• Het opdringerige lijk van Plainte-Monceau (Léo Malet – Moynot)
• Het eenbenige skelet (Léo Malet – Barral)

Dodelijke spelletjes is, net als de albums naar het werk van Léo Malet, wederom een bewerking van een detectiveroman, ditmaal Dodelijke spelletjes van Geo-Charles Veran.

Een historische reeks over de opstand van de Commune, en hoe die werd neergeslagen. Met natuurlijk vleugjes romantiek, onmogelijke liefdes, en geweld dat even zinloos is als in zijn verhalen over de eerste wereldoorlog. Met andere woorden, het besloten land met de loopgravenoorlog.

Vier delen zijn verschenen bij Casterman:

• De kanonnen van 18 maart
• De vermoorde hoop
• Bloedige tijden
• Het testament van de ruïnes

• De fantastische avonturen van Isabelle Avondrood (oorspronkelijk: Adèle Blanc-sec)
• Vaarwel morgendauw / Het gebroken geweertje, Casterman
• De ijsdemon, Casterman (tweede druk is verschenen op groot formaat met zeefdruk)
• Het ware verhaal van de onbekende soldaat, Uitgeverij Drukwerk, heruitgave 2007 Oog & Blik
• Gerommel in de Rouergue, Uitgeverij Sherpa (Pierre Christin en Tardi)
• Polonius, Uitgeverij Yendor (Picaret en Tardi)
• Griffu, Casterman (Jean-Patrick Manchette en Tardi)
• Het besloten land, Casterman Jacques (Jean-Claude Forest en Tardi)
• Het gedrocht en de guillotine, Uitgeverij Drukwerk
• Het ware verhaal van de onbekende soldaat / het gedrocht en de Guillotine, Oog en Blik
• Tardi – een monografie, Uitgeverij Loempia (Thierry Groensteen en Tardi)
• De kakkerlakkenkiller, Casterman (Benjamin Legrand en Tardi)
• Dodelijke spelletjes, Casterman
• Loopgravenoorlog, Casterman
• Soldaat Varlot, Uitgeverij Oog & Blik BV (Didier Daeninckx en Tardi)
• De laatste der laatsten, Casterman (Didier Daeninckx en Tardi)
• De verloedering, Uitgeverij Oog & Blik bijvoorbeeld (Daniel Pennac en Tardi
• Kleine west coast blues, Uitgeverij Oog & Blik BV (Jean-Patrick Manchette en Tardi)
• Het geheim van de wurger, Casterman (Pierre Siniac en Tardi)
• De sluipschutter, Uitgeverij Oog & Blik BV (Manchette en Tardi)
• Presque tout Tardi (een totaal overzicht van alles wat van Tardi verschenen is: strips, boekomslagen, tijdschriften waarin zijn verhalen verschenen zijn, recencies, fanzines, affiches, boekenleggers, hoezen van platen en cd's, wijnetiquetten, ex-libris, objecten en illustraties)
• Dream is over (1 verhaal)
• Carnet
• New York mi amor (= De kakkerlakkenkiller)
• Snoeks 95
• Gek op moorden, Uitgeverij Oog & Blik BV (oorspronkelijk: O Dingo's, o chateaux) (Jean-Patrick Manchette en Tardi)
• De grote slachting 1914–1919
• Stalag IIB, Ik Rene Tardi
• De laatste aanval

• 1848 La République de Pierre Dupont (1977)
• Expression – Pierre Devreux (1979)
• La chanson de Nestor Burma – Léo Malet – muziek: Gerard Dôle (1981)
• Hammam Palace – Dominique Grange (1981)
• Gueule Noire – Dominique Grange (1981)
• Fauteuil Piege – Bill Deraime (1983)
• Tout est permis, rien n'est possible – Bernard Lavilliers (1984)
• Le bal/la fleur du mal – Bernard Lavilliers (1984)
• Quintet tango – Osvaldo Piro (1986)
• Et vogue le navire – Gianfranco Plenizio (voor een film van Fellini) (1988)
• Regards affliges sur la morne et pitouable existence de Benjamin Tremblay, personnage falot mais o combien attachant – Pigalle (1990)
• Dans la salle du bar tabac... – Pigalle (1990)
• Angele – Pigalle (1990)
• Uranus – Jean Claude Petit (1991)
• La grande guerre en chansons (14/18) – Collectif (1993)

• Raamvertellingen, Oog & Blik
• Isabelle avondrood posteralbum, Casterman
• De reis van Alfons (Tardi-Leconte) Casterman reeks Wonderland

• Reis naar het einde van de nacht, Uitgeverij Van Oorschot (Céline en Jacques Tardi)

• Tardi, een monografie, T. Groensteen, Magic Strip, Brussel 1980, heruitgave Loempia 1985