Vlisco

Het bedrijf dateert oorspronkelijk uit het begin van de 19de eeuw, toen Jan Willem Sutorius zich vanuit het Rijnland (vermoedelijk Steinfurt) in Helmond vestigde en daar een bescheiden textielhanddrukkerij begon. In 1843 sloot zijn zoon Peter Antonius (1804-1886) een associatie met de Amsterdamse ondernemer Pieter Fentener van Vlissingen en deze kocht in 1844 de inventaris en gebouwen van de katoendrukkerij annex blauwververij. In 1846 nam Van Vlissingen de zaak helemaal over, deze kreeg de naam: P. Fentener van Vlissingen & Co. Doel van het bedrijf was de productie en verkoop van handbedrukt textiel in binnen- en buitenland. Omstreeks 1852 begon Vlisco met de uitvoer van imitatiebatik (Dutch Wax Prints) naar het toenmalige Nederlands-Indië. Hier werkte reeds een oom van Pieter. Het bedrijf wist de motieven van het originele batikwerk zeer goed te imiteren.

In Nederlands-Indië werden Afrikaanse KNIL-soldaten ingezet, door de plaatselijke bevolking "Orang Belanda Hitam" genoemd. Tussen 1837 en 1872 keerde een aantal van hen terug naar Ghana. Zij namen batikstoffen mee, die zich daar in een groeiende populariteit mochten verheugen. In 1876 begon Vlisco met de uitvoer van imitatiebatik naar West-Afrika. Deze laatste markt werd steeds belangrijker, omdat Vlisco in Indië concurrentie van de lokale producenten ondervond, vooral toen deze van stempeltechnieken ("tjap") gebruik gingen maken. Bovendien beschermde de Nederlandse regering de lokale producenten.

In 1906 nam de belangrijkste concurrent van Vlisco, de Haarlemsche Katoen Mij., een wasdrukmachine in gebruik. Vlisco volgde vrijwel onmiddellijk. De machinaal verkregen producten leken sterk op handwerk, door hun craquelé. Bovendien kon de stof nog met stempels worden nabewerkt, zodat iedere lap een uniek karakter kreeg.

Pas in 1932 bezocht een functionaris van Vlisco de West-Afrikaanse afzetmarkt. Daarvoor werd de distributie verzorgd door het bedrijf UAC, dat later door Unilever zou worden overgenomen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte het bedrijf vlaggen en mouwbanden voor de nazi's, oud-directeur J. H. Fentener van Vlissingen, zegt daarvan niets te weten.[1] Tevens werd er tijd besteed aan productontwikkeling en onderzoek. Met name de kennis van kleurstoffen nam sterk toe. Na de Tweede Wereldoorlog volgde de onafhankelijkheid van Indonesië en werd Afrika de belangrijkste markt. Oorspronkelijk produceerde men ook stoffen voor de Europese markt, maar de omzet daarvan daalde voortdurend en in 1981 werd deze activiteit stopgezet.

In 1964 kwam een fusie tot stand met Ankersmit en de Stoomweverij Nijverheid. Deze werd afgedwongen door Unilever. De combinatie ging Texoprint heten. In 1970 werd de naam "Vlisco" ingevoerd - van J.P. Fentener van Vlissingen & Co - en in 1972 ging Texoprint op in de houdstermaatschappij Gamma Holding.

Aangezien de arbeidskosten stegen werd verdere mechanisatie overwogen en er werd een textieldrukmachine ontwikkeld die het handstempelen verving. De productiesnelheid vertwintigvoudigde hiermee. In 1993 werd de laatste handgestempelde doek afgeleverd.

Ondertussen was Vlisco overgebleven als de enige producent van imitatiebatikstoffen. Men concentreerde zich geheel op de landen Benin, Nigeria, Togo, Ghana, Ivoorkust en Congo. Geleidelijk aan stopte Unilever met het distribueren van de stoffen, daar ook deze maatschappij zich op haar kernactiviteiten ging richten.

Sinds 2006 is het assortiment met Vlisco Fashion en accessoires uitgebreid en heeft Vlisco in Afrika een aantal Flagshipstores en Vlisco-boutiques ontwikkeld en worden alle activiteiten aangestuurd door een merkgedreven strategie.

In september 2010 werd Vlisco Group door een Londense investeringsmaatschappij Actis Capital overgenomen voor 118 miljoen euro.[2] Op 15 augustus 2016 vierde het bedrijf zijn 170-jarig bestaan.

Sinds juli 2017 staat Vlisco weer te koop.[2] Direct na de overname zeven jaar geleden kreeg Vlisco de ruimte om fors te groeien en streefde naar een verdubbeling van de omzet in vijf jaar tijd. Het bedrijf maakte een goede start, ondanks felle concurrentie door Chinese namaakbatik.[2] In 2014 verslechterde de markt, West-Afrikaanse economieën kregen zware klappen als een gevolg van een snel dalende olieprijs en de uitbraak van ebola. De vraag naar batik zakte in en Vlisco leed in 2015 een verlies van 44 miljoen euro.[2] Een programma om de kosten te verlagen werd ingezet en in 2016 was het verlies beperkt tot ruim 10 miljoen euro.[2] Er werken nog zo’n 2300 mensen voor het bedrijf.[2]

Vlisco lijdt in toenemende mate onder concurrentie van goedkope Chinese imitaties. Het bedrijf probeert door een beroep te doen op de intellectuele eigendom zijn marktaandeel te beschermen, maar dit is ondanks een aantal rechtszaken niet erg succesvol. Er is nu een wettelijk beschermd monogram Guaranteed Dutch Wax Vlisco/Veritable Wax Hollandais Vlisco dat op de zelfkant afgedrukt wordt.[3]

• Officiële website