Instituut voor Naamkunde en Dialectologie

Het Instituut beantwoordt jaarlijks honderden vragen om inlichtingen uit binnen- en buitenland.

• Vaak vraagt men naar de betekenis van de eigen voor- en familienaam en de naam van de straat en de gemeente waarin men woont, de geografische spreiding van een familienaam.
• Voorts geeft het Instituut advies over nieuwe en voor wijziging vatbare straatnamen en over de schrijfwijze van de toponiemen op de stafkaarten van het Nationaal Geografisch Instituut.

Het Instituut verzorgt vooral drie soorten van dienstverlening aan externe dialectgeïnteresseerden en verenigingen:

• Het beantwoorden van vragen over de betekenis en/of verspreiding van dialectwoorden en -verschijnselen.
• Het verstrekken van advies aan auteurs van lokale dialectpublicaties.
• Het beheer van het dialectarchief. Dit archief bestaat onder meer uit de 50 vragenlijsten die tussen 1922 en 1958 door de toenmalige "Zuid-Nederlandse Dialectcentrale" werden verstuurd en door honderden zegslieden uit heel het Vlaamse land zijn ingevuld.

De huidige voorzitter is Willy Van Langendonck.

In 1925 werd het Instituut voor Vlaamsche Toponymie opgericht dat startte met het verzamelen en onderzoeken van Vlaamse plaatsnamen. De studie van antroponiemen (persoonsnamen) werd aan het onderzoeksdomein toegevoegd, en in 1947 werd de naam Instituut voor Naamkunde ingevoerd. In 1975 wordt dit instituut samengevoegd met dat van dialectologie tot het Instituut voor Naamkunde en Dialectologie. Op naamkundig vlak betreft het onderzoek vooral de geografie van de familienamen, de eigennaamtheorie, en de studie van persoons- en plaatsnamen vanuit synchroon en diachroon perspectief. Een van de verwezenlijkingen is het Corpus Molemans-Thiry, een repertorium van onuitgegeven toponymische documentatie voor Nederlandstalig België (1925-1975).

Via twee bestuursleden is het Instituut voor Naamkunde en Dialectologie vertegenwoordigd in de Stichting Nederlandse Dialecten (SND), een Nederlands-Vlaams samenwerkingsverband tussen dialectologische onderzoeksinstellingen. De SND tracht sinds 1990 om via het organiseren van een tweejaarlijkse Dialectendag en het publiceren van een reeks Dialectenboeken resultaten van dialectonderzoek op gepopulariseerde wijze onder de aandacht van het ruime publiek te brengen.