Het recht op luiheid

Het recht op luiheid (oorspronkelijk in het Frans Le droit à la paresse) is een pamflettistisch werkje van de Franse socialist Paul Lafargue uit de jaren 80 van de 19e eeuw ter weerlegging van het recht op werk zoals dat was opgeëist in de revolutie van 1848. Het is Lafargues bekendste werk. Eerst verscheen het in 1880/'81 het tijdschrift L'Égalité en in 1883 als brochure.

Paul Lafargue, Le droit à la paresse

Inhoud

Lafargue hekelt in zijn geschrift de ideologische (morele), burgerlijke ("bourgeoisie") en kapitalistische opvattingen omtrent de arbeid in loondienst van zijn tijd. Er bestond toen nog geen wettelijke regeling van de arbeidsovereenkomst en evenmin sociale wetgeving; de arbeider was vaak overgeleverd aan de willekeur van de werkgever van wie hij afhankelijk was.

Daarbij bekritiseert Lafargue op satirische wijze ook de arbeidersbeweging. Die lijkt door een opmerkelijke werkzucht bevangen, waarvan de arbeiders en hun gezinnen volgens hem echt niet gelukkiger zouden worden. Een eisen van een zogenaamd recht op werk houdt hij onder de bestaande maatschappelijke omstandigheden niet voor revolutionair, doch voor een schandelijke vergissing, die slechts zou leiden tot meer ellende en meer vervreemding.

In een wettelijke regeling zoals de achturige werkdag, zoals een andere eis destijds luidde, zag hij evenmin enig heil: de arbeider zou niet langer moeten werken dan nodig is om in zijn bestaan en dat van zijn gezin te voorzien; een mens leeft niet om te werken, maar werkt om te leven.

Lafargue bepleit evenwel geen grondrecht op luiheid, maar de afschaffing van kapitalistische productiemethode en de arbeid in loondienst.

Literatuur

Franse uitgaven
  • Le droit à la paresse - réfutation du droit au travail de 1848, uitg. Bibliothèque Populaire, Brussel (1883)
  • Le droit à la paresse, uitg. Maspero, Parijs (1982)

Nederlandse vertalingen
  • Het recht op luiheid, vert. dr. J. De Wachter, uitg. J. Emmering, Amsterdam (1916)
  • Het recht op luiheid, inl. A.L. Constandse, uitg. De Arbeiderspers, Amsterdam (1974)
  • Het recht op luiheid, uitg. Voltaire, 's-Hertogenbosch (2008)
Bronnen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Le Droit à la paresse op de Franstalige Wikisource.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.