Hamengkoeboewono IX

Hamengkoeboewono IX (Jogjakarta, 12 april 1912 - Washington D.C., 2 oktober 1988) was de tweede vicepresident van Indonesië tijdens de regeringsperiode van Suharto. Zijn geboortenaam was Raden Mas Dorodjatun. Hij was de zoon van Gusti Pangeran Haryo (prins) Puruboyo en Raden Ajeng Kustillah. Op driejarige leeftijd werd hij tot kroonprins van het sultanaat Jogjakarta benoemd nadat zijn vader de troon had bestegen. Zijn vader werd toen sultan Hamengkoeboewono VIII.

Hamengkoeboewono IX (1973)

Jeugd

De kleine prins kreeg een westerse opvoeding. Hij werd naar Nederland gestuurd en woonde bij een Nederlands gezin. Hij zat tijdens zijn middelbareschooltijd op het Stedelijk Gymnasium Haarlem. Hij studeerde aan de Leidse Universiteit waar hij Indonesische economie studeerde. Hij ontmoette daar de toenmalige prinses Juliana, die hem "Henkie" noemde omdat ze zijn naam te moeilijk vond. In 1939 ging hij terug naar Indonesië.

Regering

In oktober 1939 overleed zijn vader. Daarna onderhandelde hij vier maanden lang over zijn positie met gouverneur Lucien Adam, die de Nederlandse invloed wilde vergroten. Op 18 maart 1940 werd hij de nieuwe sultan met de naam Hamengkoeboewono IX. Zijn volledige titel werd Sampeyan Dalem Ingkang Sinuwun Kanjeng Sultan Hamengkoeboewono Senopati Ing Alogo Ngabdurrakhman Sayidin Panotogomo Kholifatullah Ingkang Kaping Songo. De sultan van Jogjakarta was een "zelfregeerder", een autonoom vorst met een bijzondere positie binnen het koloniaal bestuurde Nederlands-Indië.

De jonge vorst zei bij zijn troonsbestijging in 1940 in een rede: `Al heb ik een uitgesproken Westersche opvoeding gehad, toch ben en blijf ik in de allereerste plaats Javaan.' De band met Nederland, kenmerkend voor de sultans, heeft van de vorstensteden altijd plaatsen gemaakt waar de westerse invloed zich even sterk liet gelden als de oosterse traditie. De bijnaam van Hamengkoeboewono was `Sultan Henk', hem gegeven door zijn Nederlandse vrienden[1].

Gouverneur

Na de onafhankelijkheidsverklaring op 17 augustus 1945 steunde hij, ondanks zijn sterke band met Nederland, de republiek en bleef hij de militair-gouverneur en sultan van Jogjakarta. Het naburige zelfregerende soenanaat Soerakarta was in 1945 opgeheven en de politiek onbetekenende Pakoeboewono XII van Soerakarta speelde geen politieke rol meer. Tijdens de vrijheidsstrijd op Java onderhandelde Hamengkoeboewono IX met Nederland. Ook toen Soekarno in december 1948 werd gearresteerd bleef hij gouverneur. Nederland wilde Jogjakarta tot hoofdstad van Midden-Java maken en de sultan tot hoofd daarvan, maar de sultan weigerde.

In februari 1949 werden plannen gemaakt met luitenant-kolonel Soeharto voor een offensief tegen de Nederlandse troepen in Jogjakarta. Het offensief begon op 1 maart. Mede door deze actie drongen de Verenigde Staten erop aan dat Nederland de onafhankelijkheid van Indonesië erkende. Op 30 juni 1949 kreeg Hamengkoeboewono IX de macht weer in handen. Op 29 december ondertekende koningin Juliana de soevereiniteitsoverdracht in het Paleis op de Dam te Amsterdam.

Minister

Hamengkoeboewono IX bleef gouverneur van Jogjakarta, maar werd ook minister van defensie, en bezette later verschillende andere posten. Zijn bijzondere positie behield hij vanwege zijn steun aan Soeharto tijdens de onafhankelijkheidsoorlog. Tot 1973 was hij minister van Financiën en Economische Zaken, daarna werd hij vicepresident nadat Soeharto herkozen werd. Naarmate Soeharto langer regeerde stond Hamengkoeboewono daar steeds minder achter. In 1978 stelde hij zich niet als vicepresident herkiesbaar.

Hamengkoeboewono IX overleed in Washington D.C. en werd in Imogiri begraven. In Jogjakarta werd in 1992 een museum aan hem gewijd. Zijn zoon is Hamengkoeboewono X.

Het aanzien van Hamengkoeboewono IX

Voor veel Javanen waren en zijn de heersers van Jogjakarta en Soerakarta als erfgenamen van Mataram met een bijzonder gezag bekleed. Men zag in Hamengkoeboewono IX de Javaanse parakleet, de beloofde bevrijder van Java die Ratoe Adil of "rechtvaardige vorst" wordt genoemd. Het graf van Hamengkoeboewono IX in Imogiri wordt dan ook op islamitische feestdagen en op nieuwjaarsdag veel bezocht.

De ridderorden van Hamengkoeboewono IX

Zie ook
Zie de categorie Hamengkubuwono IX van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Voorganger:
Lucien Adam		 Gouverneur van Djokjakarta
1942-1988		 Opvolger:
Paku Alam VIII
Voorganger:
Hamengkoeboewono VIII		 Sultan van Djokjakarta
1939-1988		 Opvolger:
Hamengkubuwono X
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.