Sultanaat Jogjakarta

Pagelaran, de voorhal van Kraton Yogyakarta

Entheng dansers aan het hof van de sultan van Jogjakarta, circa 1870.

Nadat sultan Agung van Mataram stierf, verwaterde de macht van de sultan binnen het sultanaat Mataram steeds meer. De Vereenigde Oostindische Compagnie maakte hier handig gebruik van om haar greep op het sultanaat te versterken. Op het hoogtepunt van het conflict werd het sultanaat gesplitst in twee rijken. Dit gebeurde op basis van het Verdrag van Giyanti op 13 februari 1755. Een van de twee nieuwe rijken was het sultanaat Jogjakarta. Het andere was het soenanaat Soerakarta.

Het verdrag benoemde Hamengkoeboewono I tot sultan van Jojgjakarta. Zijn volledige titel luidde Sampeyan Dalem Ingkang Sinuwun Kanjeng Sultan Hamengkubuwono Senopati Ingalaga Abdul Rakhman Sayidin Khalifatullah Panatagama.

Het erfelijke vorstendom Pakoealaman (Javaans: Kadipaten Pakualaman) was een deel van het sultanaat Jogjakarta, dat tussen juni 1812 en maart 1813, tijdens de Britse overheersing van Nederlands-Indië, werd opgericht als beloning voor de hulp die prins Natakusuma (ook Notokusumo) aan de Britse troepen had verleend in de strijd tegen het in opstand gekomen Jogjakarta. Dit tweede rijk bleef gedurende de verdere Nederlandse overheersing van Indonesië bestaan naast het sultanaat Jogjakarta. De Nederlandse koloniale overheid hield autonoom de macht over deze rijken via een politiek contract.

Toen Indonesië onafhankelijk werd, stemden de heersers van zowel het sultanaat Jogjakarta als Pakualaman toe dat hun rijken bij de nieuwe republiek zouden worden gevoegd. De twee rijken gingen op in de regio Jogjakarta. De sultan van Jogjakarta werd de gouverneur van deze regio en de prins van Pakualaman de vice-gouverneur. Beide waren ondergeschikt aan de president van Indonesië. De eerste gouverneur was Hamengkoeboewono IX.

• Kraton Yogyakarta Hadinigrat at Yogyakarta government official website
• KratonJogja.com, opgezet door de Universitas Gadjah Mada

Zie de categorie Yogyakarta Sultanate van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.