Guppy

De guppy, ook wel missionarisvisje of miljoenenvisje genoemd, is een eierlevendbarende tandkarper. De "gup" is wereldwijd het meest populaire aquariumvisje. De mannetjes worden gemiddeld 4 en de vrouwtjes 6 cm lang. De meeste guppy's leven 2 à 3 jaar maar in gevangenschap vaak slechts een half tot twee jaar. Er zijn weinig guppy's die ouder dan 5 jaar worden. Mannetjes worden aanzienlijk minder oud: 3 à 4 maanden.[2]

De guppy komt bijna overal voor als invasieve soort dankzij verspreiding door de mens. Op deze manier werd het de eerste zoetwatervis in Kaapverdië.[3][4]

De guppy kent veel variatie in kleur en vinvorm. Lokale populaties van de guppy hebben vaak een eigen uiterlijk ontwikkeld. Een nauwe verwant van de guppy is de zogenaamde Endlers guppy. De wetenschap is er nog niet geheel uit hoe deze verwant zich verhoudt tot de guppy. Het is niet duidelijk of het om een aparte soort, een ondersoort of een lokale variant van de guppy gaat. Tot nader onderzoek anders uitwijst, wordt aangenomen dat deze vis een andere soort is en draagt deze de wetenschappelijke naam Poecilia wingei, maar deze behoort tot dezelfde subgenus.

Ook in Noordoost-Trinidad werd een nieuwe guppysoort ontdekt in 2008, in het Oropuche-rivierensysteem. Vanuit onderzoek in laboratoria is de soort later beschreven. De nieuwe guppysoort wordt de oropuche-guppy genoemd, en draagt de wetenschappelijke naam Poecilia obscura. Obscura is afgeleid van het Latijnse woord obscurus, wat in het Nederlands verborgen betekent. De benaming duidt op cryptische verschillen in identiteit, tussen de gewone Guppy Poecilia reticulata en deze soort. Het verschil ligt vooral in het DNA, maar ook enkele uiterlijke verschillen spelen een rol, zoals het kortere lichaam.

Van de guppy zijn veel variëteiten gekweekt met allerlei prachtige kleuren en staartvormen. Zo zijn er het 'enkelzwaard' (een staart met één lange uitloper), het 'dubbelzwaard' (de staart bestaat uit twee delen) en de sluierstaart. Deze staartvormen kunnen echter natuurlijk voorkomen; ook in het wild komen verschillende zwaardtypes voor. De verschillende kleuren zijn eveneens een natuurlijk fenomeen en spelen een rol bij de voortplanting: vrouwtjes zijn meer geneigd te paren met een mannetje met een ongewoon kleurenpatroon.[5]

Het vrouwtje van de guppy kan zaad van de mannetjes maandenlang opslaan en er meerdere keren van bevallen, waardoor het voorkomt dat een mannetje dat al dood is maanden later nog nakomelingen krijgt.[2][6]

De guppy wordt nog steeds veel gebruikt voor onderzoek naar erfelijkheid, hoewel in de moderne wetenschap momenteel vaak de voorkeur wordt gegeven aan het zebravisje, ook wel bekend als de zebradanio (Brachydanio rerio).

De guppy is op veel plaatsen uitgezet om met name muggen te bestrijden, vanwege de voorkeur voor muggenlarven als voedsel. In Nederland is de guppy in de jaren zestig en zeventig losgelaten in het koelwater van de energiecentrale bij de hoogovens van Corus (nu Tata Steel). Omdat dit water 's winters warm genoeg blijft, is toentertijd een populatie ontstaan die afwijkt van de normale guppy. De mannelijke exemplaren waren zo goed als kleurloos en de vrouwelijke exemplaren bij Velsen-Noord werden tot wel 12 cm lang.[7][8] Sinds enige jaren worden er daar geen guppy's meer gevonden, maar de populatie heeft tientallen jaren standgehouden. Normaal geldt voor de guppy een ondertemperatuur van 18 °C[9] of 15 °C.[10]

Peters, 1859
Serienummer: 165903

Zoals zoveel organismen heeft de guppy meerdere wetenschappelijke namen gehad.

• Lebistes reticulatus
• Acanthocephalus guppli
• A. reticulatus
• Girardinus guppii
• G. petersi
• G. poeciloides
• G. reticulatus
• Haridichthys reticulatus
• Heterandria guppyi
• Lebistes poecilioides
• Poecilia poeciloides
• Poecilioides reticulatus.

De guppy is vernoemd naar dominee Robert John Lechmere Guppy (1836-1916) die de Poecilia reticulata guppii vond in Trinidad.[11] In een wetenschappelijke naam mag de persoon die een soort beschrijft zichzelf niet "eren" door het organisme naar zichzelf te noemen. Poecilia reticulata reticulata is het visje dat Julius Gollmer al eerder vond, in Venezuela.

• Lijst van tropische zoetwateraquariumvissen

• (nl) GuppyWiki^{[dode link]}, een Wiki-project uitsluitend gewijd aan het guppy, Poecilia reticulata
• (en) GuppyWiki, a Wiki project dedicated exclusively to the Guppy, Poecilia reticulata
• (en) Guppy love under the microscope, een artikel over onderzoek aan partnerkeuze bij guppy's in verband met soortvorming. (BBC)
• (nl) Guppy aquarium / Poecilia reticulata op visaquarium.nl