Godzilla (1954)

Godzilla was niet altijd bedoeld als een monsterfilm. Oorspronkelijk zou Toho een heel andere film gaan openen in Indonesië, maar dit project ging op het laatste moment niet door. Producer Tomoyuki Tanaka kreeg hierop de taak om met een geschikt alternatief te komen. Hij bedacht toen het idee van een monster dat zou zijn voortgekomen uit een Fall-out. Toen Tanaka groen licht kreeg voor de film, haalden hij en regisseur Ishirō Honda hij Eiji Tsuburaya erbij om hem te helpen de film te realiseren. Tsuburaya tekende vooral omdat hij zelf sinds het zien van de film films King Kong de wens had ooit een monsterfilm te maken.

Het script voor de film onderging tijdens de productie nog meerdere aanpassingen. Sciencefiction- en horrorschrijver Shigeru Kayama werd ingehuurd om het verhaal te schrijven. Zijn eerste script was getiteld Kaitei ni-man mairu kara kita daikaijû ("The Giant Monster from 20,000 Leagues Under the Sea"). In deze versie van het script was Dr. Yamane nog de antagonist; een gestoorde professor die in een Gotisch landhuis woont. Takeo Murata and Ishiro Honda voegden de driehoeksverhouding tussen Emiko, Ogata, en Dr. Serizawa toe, en maakten Yamane tot een van de protagonisten.

Voor de film werd aanvankelijk overwogen om stop-motion te gebruiken, gelijk aan de films King Kong en The Beast from 20,000 Fathoms, maar al snel werd duidelijk dat productie dan toch zeker 7 jaar zou gaan duren, mede omdat geen enkele Japanse filmmaker ervaring had met deze techniek. Ook was het budget voor de film hier niet toereikend genoeg voor. Tsuburaya kreeg daarom de opdracht een alternatieve techniek te verzinnen. Uiteindelijk kwam hij op het idee om een acteur in een kostuum te plaatsen, en deze door een miniatuurlandschap te laten lopen. Daarmee ontstond het proces genaamd suitmation.

Teizô Toshimitsu maakt een schaalmodel van Godzilla

Tsuburaya had in het verleden al vaker gewerkt met miniatuurmodellen voor onder andere zijn propagandafilms over de Tweede Wereldoorlog. Suitmation was echter nog onontgonnen terrein, ook voor hem. Tsuburaya en zijn crew moesten derhalve flink experimenteren met verschillende modellen en technieken. Allereerst moest het kostuum gemaakt worden. In het script voor de film werd enkel vermeld dat Godzilla een zeemonster moest zijn, maar geen verdere details omtrent zijn uiterlijk. Kunstenaars uit heel Japan werden uitgenodigd om hun ontwerpen voor het monster in te sturen. Het uiteindelijke ontwerp voor Godzilla werd afgeleid van afbeeldingen uit een kinderencyclopedie over dinosauriërs. In Godzilla zijn onder andere elementen van een Tyrannosaurus Rex, Stegosaurus, en Iguanodon verwerkt. Nadat het ontwerp was goedgekeurd, werd hier een driedimensionaal beeld van gemaakt zodat de crew een voorbeeld had van hoe het kostuum eruit moest komen te zien. Acteur Haruo Nakajima meldde zich als vrijwilliger om het kostuum uit te proberen. Hij zou de rol van Godzilla uiteindelijk tot 1972 blijven vertolken.

De eerste versie van het pak bleek echter te zwaar en te stug voor Nakajima om te bewegen. Het probleem lag vooral in de slechte kwaliteit latex die was gebruikt voor de huid van Godzilla. Voor de tweede poging werd een pak gemaakt van katoen en bamboe, bedekt met vloeibaar plastic. Dit pak bleek beter geschikt voor de opnames, hoewel het nog steeds erg onflexibel was. Nakajima kon met het pak aan hooguit recht vooruit lopen. Meer Ondanks de verbeteringen ten opzichte van het prototype, bleef het dragen van het Godzillapak een onprettige ervaring voor Nakajima. Door de warme studiolampen en gebrek aan voldoende ventilatie liep de temperatuur in het pak snel op tot boven de 50 graden Celsius, waardoor Nakajima het maar hooguit enkele minuten achter elkaar kon dragen. Een paar maal viel hij tijdens de opnames zelfs flauw van de warmte, en na elke opnameronde moest het pak worden ontdaan van het vele zweet. Om de opnames wat te versimpelen, en de kosten voor het maken van het originele kostuum nog enigszins terug te verdienen, werd het originele kostuum doormidden gesneden, zodat voor scènes waarin alleen Godzilla’s onderkant te zien is Nakajima dit halve pak kon dragen.

In 1956 bracht Jewell Enterprises een aangepaste versie van de film uit voor de Amerikaanse markt. Deze film, getiteld Godzilla, King of the Monsters!, combineerde scènes uit de originele film met nieuw beeldmateriaal gefilmd voor de Amerikaanse versie.

In Japans werden voor de film ongeveer 9.610.000 kaartjes verkocht. Daarmee was de film een van de acht succesvolste van dat jaar. Tevens is de film de op een na best verkochte Godzillafilm ooit. Alleen King Kong vs. Godzilla bracht meer op. De totale opbrengst bedroeg 152 miljoen Yen. Critici waren minder de spreken over de film. Een veelgehoord punt van kritiek was dat de filmmakers misbruik maakten van de angst voor kernbommen die nog altijd heerstte in Japan. In de jaren erop kreeg de film echter steeds meer lof van critici. In 1984 stond Godzilla in Kinema Junpo's lijst van 20 beste Japanse films ooit. In Nihon Eiga Besuto 150 (150 beste films van Japan) eindigde Godzillaop de 27e plaats.

Op 7 mei 2004 werd de film opnieuw uitgebracht in de bioscopen, in zowel zijn originele vorm als in de Amerikaanse versie. De film bracht toen in totaal ongeveer $412.520 op. De heruitgave in 2004 werd door critici sterk geprezen.

Op 28 april 2014 volgde nog een heruitgave ter viering van Godzilla's zestigste verjaardag, en de komst van de nieuwste Godzilla-film.

De filmmuziek gecomponeerd door Akira Ifukube werd in 13 jaar tijd drie keer uitgebracht.

01 - Main Title.

02 - Footsteps (SFX).

03 - Eiko-Maru Sinking.

04 - Bingo-Maru Sinking.

05 - Uneasiness on Odo Island.

06 - Rituals of Odo Island (Source Music).

07 - The Storm on Odo Island.

08 - Theme from Odo Island.

09 - Frigate March I.

10 - Horror of the Water Tank.

11 - Godzilla Comes Ashore.

12 - Fury of Godzilla.

13 - Deadly Broadcast.

14 - Godzilla heads to Tokyo Bay.

15 - Attack Godzilla!

16 - Devastated Tokyo (Contains SFX).

17 - The Oxygen Destroyer.

18 - Prayer for Peace.

19 - Frigate March II.

20 - Godzilla Under the Sea.

21 - Ending.