Esbeek

Esbeek is een dorp in de Nederlandse provincie Noord-Brabant en behoort tot de gemeente Hilvarenbeek. Het dorp heeft 1.245 inwoners.

Esbeek
Plaats in Nederland

Situering
Provincie Noord-Brabant
Gemeente Hilvarenbeek
Coördinaten51° 28′ NB, 5° 8′ OL
Algemeen
Inwoners (BAG, 2019)1.245[1]
Overig
Woonplaatscode1311
Portaal    Nederland
Sint-Adrianuskerk

Het dorp is ontstaan uit een kransakkerdorp, waarvan ook tegenwoordig de structuur nog goed te herkennen is. Naast Esbeek omvat het de buurtschappen Groenstraat en Hoogeind. De akker is gelegen op de westelijke oever van het Spruitenstroompje, een beek die vijf kilometer ten noorden van Diessen in de Reusel uitmondt.

Pas in 1889 werd Esbeek een eigen parochie en ontstond er rondom de in 1890 ingewijde kerk een kleine dorpskern. Ook kwam er omstreeks deze tijd een stoomtram die van Tilburg naar Poppel reed. De Oude Trambaan, een brede dreef die de bossen van de Rovertsche Heide en Landgoed de Utrecht scheidt, getuigt hier nog van. Voorts kwam er bedrijvigheid in de vorm van een steenfabriek. De plaatselijke baksteenindustrie werd omstreeks 1900 begonnen door de familie Zeebregts, een geslacht van metselaars en aannemers. Vanaf 1923 kwam er een steenfabriek die op grotere schaal werkte. Deze werd de grootste werkgever van Esbeek. In 1994 werd er nog in geïnvesteerd, maar in 2008 kwam het bericht dat de fabriek, die inmiddels tot het Wienerbergerconcern behoorde, ging sluiten, omdat het concern haar productie op een kleiner aantal locaties ging concentreren. De zestien werknemers werden ontslagen of moesten verhuizen.

Naast de steenfabriek was ook het Landgoed de Utrecht, een ontginningsproject dat in 1898 startte, met onder meer ontginningsboerderijen, een belangrijke werkgever. Ook de Oranjebond van Orde was actief in de omgeving van Esbeek.

Ondertussen kreeg Esbeek vanaf 1980 een eerste nieuwbouwwijk, en een bedrijventerrein, "De Mierbeek" geheten.

Esbeek nu

Esbeek heeft in 2006 een dorpscoöperatie opgericht, genaamd Coöperatie Esbeek. Het grootste deel van de inwoners en instanties in Esbeek is lid van deze coöperatieve vereniging. Het hoofddoel van de dorpscoöperatie is dat Esbeek een actief en aantrekkelijk dorp blijft om te wonen, werken en recreëren. Vanuit de coöperatie worden initiatieven van leden en/of van het bestuur die het dorp op ruimtelijk, economisch of maatschappelijk terrein verduurzamen ondersteund en gerealiseerd. Doordat de initiatieven van de inwoners van het dorp zelf komen is de motivatie en betrokkenheid bij projecten groot.

In 2007 kocht Coöperatie Esbeek café Schuttershof, het laatste café in de dorpskern, om het te behouden en versterken als centraal ontmoetingspunt van het dorp. De financiering werd mogelijk gemaakt door de uitgifte van certificaten (aandelen) aan leden van de coöperatie.

In 2019 heeft Esbeek de Nederlandse Dorpsvernieuwingsprijs van de Vereniging van Kleine Kernen gewonnen vanwege alle inspanningen om het dorp ook voor toekomst attractief en leefbaar te houden. Om de jury de overtuigen werd er een (rap)film gemaakt die laat zien hoe Esbeek zich heeft voorbereid op de toekomst: “Straight Outta Esbeek” (https://www.youtube.com/watch?v=lT7QuEXeBZ4)

Bezienswaardigheden
  • De Sint-Adrianuskerk werd gebouwd naar een ontwerp van de Osse architect H.R. Hendriks en werd ingewijd in 1890. Daartoe werd in 1889 de parochie Esbeek afgesplitst van die van Hilvarenbeek. In de kerk bevindt zich een gepolychromeerd houten beeld van de Heilige Cornelius. Dit is gerestaureerd in 1984.
  • In 1937 werd bij de kerk een buitenkapel gebouwd door architect Jakobus van Buijtenen in de traditionele baksteenstijl zoals gepropageerd door Alexander Kropholler. De kerk bezit sinds 1900 een reliek van Cornelius. In de kapel bevindt zich een kleiner Corneliusbeeld dat uit 1957 stamt. De kerk werd in 2013 voor de erediensten gesloten. In 2018 werd in de kerk de basisschool 'De Wingerd' gevestigd, inclusief de buitenschoolse opvang en de peuterspeelzaal. De verbouwing van de kerk kwam gereed in januari 2019 en de school werd na de kerstvakantie in gebruik genomen onder de naam 'Torenlei'. Het gebouw geldt nu als een zeer geslaagd voorbeeld van hergebruik van een kerk, die voor de eredienst gesloten werd.
  • De Pastorie.
  • Andreas Schotelmuseum, met werk van etser Andreas Schotel en andere etsers.
  • Beeldenroute door de omgeving van Esbeek, met tal van beelden welke aan het werk van Schotel refereren.

Natuur en landschap

Esbeek ligt op aan de rand van een akkercomplex nabij het Spruitenstroompje. Ten zuiden van het dorp stroomt vanuit Landgoed de Utrecht de Hoogeindse Beek, via enkele vennen zoals de Broekeling, naar het noordoosten om bij Groenstraat in het Spruitenstroompje uit te komen.

Niet alleen Landgoed de Utrecht, dat ten zuiden van Esbeek is gelegen, maar ook de Rovertsche Heide, ten westen van Esbeek, zijn uitgestrekte bos- en natuurgebieden.

Sport en verenigingsleven

Sinds 1946 is SV Tuldania de voetbalclub van Esbeek. De club met oranje-zwart als clubkleuren heeft sportpark Den Hondsbosch, gelegen aan de rand van het dorp, als thuishaven. Naast de voetbalvelden van SV Tuldania zijn op dit sportpark ook de tennisvelden van TCE, de korfbalvelden van DKV Tuldania en een gymzaal aanwezig.

Esbeek heeft ook een handboogschutterij. Het dorp bestaat uit een hechte gemeenschap en een zeer actief verenigingsleven. In 2007 is door de bewoners gezamenlijk het dorpscafé overgenomen en zo gezamenlijk eigendom geworden, om te voorkomen dat de kroeg definitief zou sluiten. Dit was mogelijk door ongeveer 500 bewoners die geld in de aandelen van het café hebben gestoken, subsidie en een lening tegen gunstige voorwaarden van de lokale bank.

Sinds 2001 heeft Esbeek zijn eigen golfbaan, Golfclub Midden-Brabant.

Esbeek kent een eigen geloofsgemeenschap onder de naam van St. Adrianus. Deze geloofsgemeenschap ontstond in 2015, toen de dorpskerk door het bisdom 's Hertogenbosch gesloten werd voor de rooms-katholieke eredienst. De samenkomsten vinden op de meeste zondagen plaats in het plaatselijke dorpshuis, het vroegere café Schuttershof, dat door de dorpsbewoners, verenigd in een stichting, is gekocht.

Carnaval

Tijdens carnaval heet Esbeek een week lang "Het Haaikneuterrijk".

Nabijgelegen kernen

Hilvarenbeek, Poppel, Lage Mierde, Baarschot, Diessen, Goirle, Riel,

Zie ook
Zie de categorie Esbeek van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.