Dwergplaneet

Een dwergplaneet is een categorie van planeetachtige hemellichamen. De benaming dwergplaneet hangt samen met de definitie van planeet die sinds 24 augustus 2006 wordt gehanteerd door de Internationale Astronomische Unie (IAU). Dwergplaneten zijn groter dan planetoïden, maar kleiner dan planeten. Formeel betreft het dus geen subcategorie van de planeten, maar een apart type hemellichaam.

Overzicht van de grootste trans-neptuniaanse objecten (voorlopig zijn enkel Eris, Haumea, Makemake en Pluto erkend als dwergplaneet)
De verdeling van transneptunische objecten. Haumea en Makemake in het midden in de Kuipergordel (blauw). In rood de objecten die in baanresonantie met Neptunus zijn.

Kenmerken

Volgens de definitie van het IAU-congres[1] zijn dwergplaneten hemellichamen die

  • in een baan rond de Zon draaien en geen energie produceren door kernfusie (in tegenstelling tot sterren),
  • genoeg massa hebben zodat ze door hun eigen zwaartekracht bolvormig geworden zijn en dus in hydrostatisch evenwicht zijn (in tegenstelling tot kleinere planetoïden),
  • hun baan niet vrijgemaakt (schoongeveegd) hebben van andere objecten,
  • geen satelliet zijn.

De derde voorwaarde maakt het verschil tussen klassieke planeten en dwergplaneten. Pluto, Eris, Makemake, Haumea en Ceres zijn hemellichamen in ons eigen zonnestelsel die in de categorie dwergplaneet vallen.

Sommige andere planetoïden zijn ook (bijna) bolvormig en zouden daarmee voldoen aan de nieuwe IAU-criteria: Vesta, Pallas en Hygiea. Net als Ceres werden ze van hun ontdekking tot de late jaren 1850 aangezien voor planeten. In de verre gebieden van ons zonnestelsel bevinden zich een negental objecten die mogelijk de status van dwergplaneet kunnen krijgen als aangetoond kan worden dat ze door hun eigen zwaartekracht bolvormig geworden zijn. Onder deze objecten vallen onder andere Quaoar en Orcus. In 2008 werd besloten deze dwergplaneten plutoïden te noemen.

Sterrenkundigen voorspelden in 2006 dat er tot 53 nieuwe dwergplaneten bij zouden kunnen komen.[2][3]

Kandidaat-dwergplaneten

Naast de reeds aanvaarde dwergplaneten, zijn er nog minstens twaalf kandidaat-dwergplaneten, waarvan nog vastgesteld moet worden of ze aan de gestelde criteria voldoen:

Zie ook

Referenties
  1. (en) Resolution B5, Definition of a Planet in the Solar System IAU, 2006
  2. (en) Nine Planets Become 12 with Controversial New Definition Space.com, 16 augustus 2006
  3. (en) What makes a planet? Michael E. Brown, 16 augustus 2006
Zie de categorie Dwarf planets van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Zoek dwergplaneet op in het WikiWoordenboek.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.