Duitse talen en dialecten

De Duitse talen en dialecten zijn ten eerste opdeelbaar in drie hoofdgroepen: het Nederduits, het Middelduits en het Opperduits. Binnen deze groepen bestaan er nog weer een aantal subgroepen die op zich weer opdeelbaar zijn in dialecten. Bij elke subgroep worden een aantal van deze dialecten genoemd.

De term 'Duits' komt van het Germaanse woord "Diets" dat historisch een bredere betekenis had dan wat we vandaag de dag als de Duitse taal zien. Het betekende "van het volk", "volks" of "populair". Op de Britse eilanden verloor het woord al snel de betekenis van volkstaal (dus Engels). Op het vaste continent bleef de aanduiding langer gehandhaafd. Na de Middeleeuwen, toen zich een standaardisatie van de volkstalen voltrok, kwam er ook behoefte aan een duidelijkere naamgeving; zo ontstonden de taalnamen Duits en Nederlands, terwijl in het Engels Nederlands wordt aangeduid als Dutch, dat terug gaat op hetzelfde "Diets".

De dialecten hebben lang van het oude continuüm van de vele West-Germaanse taalvarianten getuigd, maar ze zijn overal - behalve in Zwitserland - aan het verdwijnen en komt de standaardtaal er als dagelijkse omgangstaal voor in de plaats.

In de opsommingen hieronder wordt steeds een - vaak niet meer dan hypothetisch - kerndialect aangegeven dat in vele vormen overgaat in naburige dialecten, of zelf een overgangsvorm bezit.