Kaardebol
Kaardebol (Dipsacus) is een geslacht van ongeveer veertien soorten bloeiende planten uit de Kaardebolfamilie (Dipsacaceae). De Nederlandstalige naam kaarde' is afgeleid van het Latijnse 'carduus' dat distel betekent. De botanische naam Dipsacus gaat terug op het Griekse 'dipsao' = 'ik heb dorst' of 'dipsa' = 'dorst'. De tegenoverstaande bladen zijn aan de voet vergroeid, zodat er een kommetje wordt gevormd waarin gemakkelijk water kan blijven staan.
Kaardebol | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Dipsacus fullonum | ||||||||||||||
Taxonomische indeling | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Geslacht | ||||||||||||||
Dipsacus L. (1753) | ||||||||||||||
Afbeeldingen op | ||||||||||||||
Kaardebol op | ||||||||||||||
|
Hoewel de planten stekelige stengels hebben, behoren ze toch niet tot de distels, die tot de composietenfamilie (Asteraceae) behoren. De bloembouw van de kaarden is geheel anders.
In de Benelux komen drie soorten in het wild voor:
- Grote kaardebol (Dipsacus fullonum, synoniemen: D. sylvestris, D. f. subsp. sativus (L.)
- Kleine kaardebol (Dipsacus pilosus)
- Slanke kaardebol (Dipsacus strigosus)
De zogenoemde weverskaarde (D. f. subsp. sativus) werd gebruikt om gevolde stoffen, zoals lakense stof en Dekens te ruwen. Dit ruwen wordt ook wel kaarden genoemd. De kaardebol is nooit gebruikt voor het kaarden van wol of vlas.
Afbeeldingen
- Ruwmolen, om wollen dekens te ruwen met kaardebollen van de Weverskaarde, Machinefabriek P. van der Wegen & Zn. Tilburg, ca 1910, TextielMuseum Tilburg
- Weverskaarde
Soorten en ondersoorten van het geslacht Dipsacus (Kaardebol) | |
---|---|
... · D. fullonum (Grote kaardebol) · D. pilosus (Kleine kaardebol) · D. strigosus (Slanke kaardebol) · .... |
Geslachten van de familie Caprifoliaceae (Kamperfoeliefamilie) | |
---|---|
... · Centranthus · Dipsacus (Kaardebol) · Lonicera (Kamperfoelie) · Knautia · Linnaea · Nardostachys · Scabiosa · Symphoricarpos · Valeriana (Valeriaan) · Valerianella (Veldsla) · Weigela · ... |