Di-isopropylethylamine
Di-isopropylethylamine (doorgaans afgekort tot DIPEA of DIEA) of Hünigs base is een organische verbinding met als brutoformule C8H19N. De stof komt voor als een kleurloze vloeistof met een ammoniakale en misselijkmakende visachtige geur, die slecht oplosbaar is in water.
Di-isopropylethylamine
| |||||
| Structuurformule en molecuulmodel | |||||
 | |||||
Structuurformule van di-isopropylethylamine | |||||
| Algemeen | |||||
| Molecuulformule (uitleg) | C8H19N | ||||
| IUPAC-naam | N,N-di-isopropylethylamine | ||||
| Andere namen | DIPEA, DIEA, Hünigs base | ||||
| Molmassa | 129,24316 g/mol | ||||
| SMILES | CCN(C(C)C)C(C)C | ||||
| InChI | 1S/C8H19N/c1-6-9(7(2)3)8(4)5/h7-8H,6H2,1-5H3 | ||||
| CAS-nummer | 7087-68-5 | ||||
| EG-nummer | 230-392-0 | ||||
| PubChem | 81531 | ||||
| Vergelijkbaar met | tri-ethylamine | ||||
| Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen | |||||
| |||||
| H-zinnen | H225 - H301 - H314 - H412 | ||||
| EUH-zinnen | geen | ||||
| P-zinnen | P210 - P273 - P280 - P301+P310 - P305+P351+P338 - P310 | ||||
| LD50 (ratten) | (oraal) 200-500 mg/kg | ||||
| Fysische eigenschappen | |||||
| Aggregatietoestand | vloeibaar | ||||
| Kleur | kleurloos | ||||
| Dichtheid | 0,742 g/cm³ | ||||
| Smeltpunt | −50 °C | ||||
| Kookpunt | 127 °C | ||||
| Vlampunt | 9,5 °C | ||||
| Zelfontbrandings- temperatuur | 240 °C | ||||
| Oplosbaarheid in water | 3,9 g/l | ||||
| Goed oplosbaar in | tolueen, di-ethylether, ethylacetaat | ||||
| Slecht oplosbaar in | water | ||||
| Brekingsindex | 1,414 (589 nm, 20 °C) | ||||
| Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | |||||
| |||||
Synthese
Di-isopropylethylamine wordt bereid door de alkylering van di-isopropylamine met di-ethylsulfaat. De stof wordt opgezuiverd door destillatie met behulp van kaliumhydroxide.[1]
Eigenschappen en toepassingen
Niet-nucleofiele base
Doordat het stikstofatoom afgeschermd is door 1 ethyl- en 2 isopropylgroepen, is het vrij elektronenpaar enkel beschikbaar voor binding met een proton. Dat leidt ertoe dat di-isopropylethylamine, net als bijvoorbeeld 2,2,6,6-tetramethylpiperidine, een niet-nucleofiele organische base is. Dit maakt de stof een nuttig reagens in de organische synthese.[2]
Di-isopropylethylamine is werkzaam als selectief reagens bij de alkylering van secundaire tot tertiaire amines. De normaal optredende overalkylering tot het quaternair ammoniumzout wordt daarbij niet waargenomen. Een voorbeeld is de alkylering van piperidine met benzylbromide:[3]
Toepassing van di-isopropylethylamine bij alkylering van secundaire amines
Synthese van scorpionine
Di-isopropylethylamine kan ingezet worden bij de synthese van de complexe heterocyclische verbinding scorpionine, door reactie met zwavelchloride. De reactie is een ingewikkelde one-pot-synthese bestaande uit 15 stappen, die gekatalyseerd wordt door tri-ethyleendiamine (DABCO):[4]
Toepassing van di-isopropylethylamine bij de synthese van scorpionine
Toxicologie en veiligheid
Di-isopropylethylamine is schadelijk bij contact met de huid of de ogen. Daarbij kan irritatie optreden en de huid kan rood worden door het corrosief karakter van de stof. De vloeistof werkt irriterend op de ogen en de luchtwegen. Di-isopropylethylamine is niet carcinogeen.
De reactie met sterke zuren of oxidatoren kan hevig zijn, waardoor kans op brand ontstaat. Di-isopropylethylamine is niet compatibel met acylchloriden, carbonzuuranhydriden, koolstofdioxide, koper en rubber.
Externe links
- (en) MSDS van di-isopropylethylamine
- (en) Gegevens van Di-isopropylethylamine in de GESTIS-stoffendatabank van het Duitse Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung (IFA) (JavaScript vereist)
Bronnen, noten en/of referenties
|