De zwarte tulp (roman)

	La Tulipe noire
Auteur(s)	Alexandre Dumas père
Land	Frankrijk
Taal	Frans; Engels (vertaling); Nederlands (vertaling)
Genre	Fictie; Roman; Geschiedenis
Uitgever	Baudry (Parijs)
Uitgegeven	1850
Pagina's	236
Portaal	Literatuur

De zwarte tulp (Frans : La Tulipe noire) is een roman van de Franse schrijver Alexandre Dumas père. Het boek werd uitgegeven rond 1850. Het verhaal vertelt over een dramatische periode in de Nederlandse geschiedenis, waarin gelukzoekers tot alles bereid zijn om een symbolische tulp te kweken en zo het land er weer boven op te krijgen. Het boek heeft wel een voorspoedig einde, iets wat in de 19e-eeuwse literatuur weinig voorkwam. Dumas verwerkte twee 17e-eeuwse Hollandse hoogtepunten in het verhaal; namelijk de Tulpenmanie (of Tulpengekte) dat zich tussen 1634 en 1637 afspeelde en het Rampjaar 1672.

De zwarte tulp(en)

Achtergrond

De tulp werd begin 16e eeuw meegenomen uit Turkije, maar het boek bevat ook veel abusievelijke verwijzingen naar Sri Lanka als bakermat voor deze bloem. Deze eeuw wordt ook wel de Gouden Eeuw genoemd en de tulp werd destijds gezien als een symbool voor macht en rijkdom. De interesse van Dumas voor tulpen werd gewekt in zijn buitenhuis in Marly-le-Roi, waar hij zelf bloemen kweekte.

Hoewel de schrijfstijl voor jeugdig volwassenen is, kan het boek ook worden gelezen als een politiek pamflet: veel van de verwijzingen naar historische figuren zijn staatshoofden of militair leiders die bekend zijn geworden door hun verzet tegen onderdrukking. Het boek werd geschreven tegen de achtergrond van Franse politieke vluchtelingen die in Nederland bescherming zochten.

Synopsis

Het verhaal opent met de Moord op de gebroeders De Witt even buiten de Gevangenpoort in Den Haag in het jaar 1672. In datzelfde jaar wordt er in Haarlem een wedstrijd georganiseerd: degene die als eerste een zwarte tulp kweekt, wint een prijs van 100.000 gulden. De jonge kweker Cornelis van Baerle ziet dit als een enorme uitdaging, maar de concurrentie onder de kwekers is moordend. Cornelis wordt dwarsgezeten door zijn buurman Isaac Boxtel die hem bespioneert en zijn pogingen saboteert. Cornelis wordt valselijk beschuldigd van betrokkenheid bij moord en hij belandt voor levenslang in de cel in Slot Loevestein. Hij komt onder bewaking te staan van cipier Gryphus, die met harde hand regeert. Al gauw ziet Rosa, de dochter van de cipier, de onschuld in van Cornelis en de twee worden verliefd op elkaar. Cornelis moet nog weten te ontsnappen en zijn tulp voltooien voor het einde van de wedstrijd.

Personages uit het boek

Cornelis van Baerle: een tulpenkweker en geleerde uit Haarlem, die de uitdaging aanneemt om een zwarte tulp te kweken
Gryphus: een norse gevangenisbewaarder op het Binnenhof, die Van Baerle onder zijn hoede krijgt en hem begeleidt naar slot Loevestein
Rosa: de dochter van de cipier Gryphus, die medelijden heeft met Van Baerle en gevoelens voor hem krijgt
Isaac Boxtel: een tulpenkweker uit Dordrecht en rivaal van Van Baerle en er alles aan gelegen is om hem dwars te zitten
Cornelis de Witt: de broer van de raadspensionaris Johan de Witt en zelf inspecteur van de Hollandse dijken. Cornelis heeft een familieband met Van Baerle en heeft schriftelijk contact met hem in de gevangenis
Johan de Witt: de raadspensionaris van Holland en rivaal van Willem III van Oranje, broer van Cornelis de Witt. Heeft samen met zijn broer een sleutelrol in het boek
Willem III van Oranje: de opkomende stadhouder, wanneer het oranjegezinde volk hem als opperbevelhebber uitroept. Is de rivaal van Johan de Witt en vijand van Lodewijk XIV van Frankrijk. In het boek heeft hij ook contact met Karel I van Engeland
Kolonel Marnix van Deken: een officier en rechterhand van stadhouder Willem III van Oranje
Markies de Louvois: is een adviseur van Lodewijk XIV van Frankrijk en heeft schriftelijk contact met Johan de Witt
Craeke: de persoonlijke secretaris van Johan de Witt
Graaf Tilly: de cavalarieleider van Den Haag
Hendrik Tichelaer: een chirurgijn in Den Haag
Meester van Spenser: de magistraat van Dordrecht
Mynheer van Systens: de burgemeester van Haarlem en organisator van de tulpenkweekwedstrijd
Julia Boxtel: de dochter van Isaac Boxtel

Hoofdstukken

Een dankbaar volk
De twee broers
De pupil van Johan de Wit
De Moorden
De tulpenbollenkweker en zijn buurman
Verafschuw van de tulpenkweker
De gelukkige kweker maakt een misser
Een invasie
De familieband
De cipiers dochter
Cornelus van Baerles testament
De executie
De gedachten van de rechters
De varkens uit Dort
De kleine goebedeelde weduwe
Meester en pupil
De eerste knop
Rosa's vriend
Het meisje en de bol
De gebeurtenissen die plaatsvonden tijdens de acht dagen
De Bol opent zich
De rivaal
De Tulp verandert van meester
President van Systens
Een lid van het cultureel societeit
De hymne van de Bol
Van Baerle haalt zijn gram bij Gryphus, voor het vertrek vanuit Loevesteijn
Haarlem
Een laatste verzoek
De conclusie

Films

De Zwarte Tulp uit 1921, Engels-Nederlandse coproductie, 72 min., stomme film. Hoofdrol Gerald McCarthey.
The Black Tulip uit 1937, Engelse productie, 50 min. Hoofdrol Patrick Waddington.
La Tulipe noire uit 1963, Franse productie, 200 min. Hoofdrol Alain Delon. Deze productie is niet gebaseerd op de roman en heeft daarmee alleen titel en auteur gemeen.
The Black Tulip uit 1970, Engelse productie, 180 min., miniserie, 6 afleveringen. Hoofdrol Simon Ward.
The Black Tulip uit 1988, Engelse productie, 50 min., animatie. Deze productie is evenmin gebaseerd op de roman.

Strips

De zwarte tulp - Suske en Wiske Album uit 2014, gebruikt dit verhaal als bron voor het stripalbum.

Musical

De Zwarte Tulp, een Nederlandse musical uit 2010, gebaseerd op de roman.[1]

Externe links

De Zwarte Tulp (engelstalige versie) op Project Gutenberg

Bronnen, noten en/of referenties

Website De Zwarte Tulp • Een Nieuwe Nederlandse Musical

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Website De Zwarte Tulp • Een Nieuwe Nederlandse Musical