Stomme film

Een stomme, zwijgende of stille film (Vlaanderen) is een film waarin alleen het beeldsignaal voorkomt. Pas in 1927 werd het met de komst van de geluidsfilm mogelijk om geluid en beeld synchroon af te spelen.

Stomme film
Charlie Chaplin in The Kid.
Alternatieve naam	zwijgende film, stille film
Eerste film	La sortie des usines Lumière (28 december 1895)[1]
Kenmerkende personen	Charlie Chaplin, Laurel en Hardy, Buster Keaton, Ferdinand Zecca
Gerelateerd	Expressionistische film, zwart-wit
(en) Genre-overzicht op IMDb
Categorie met een overzicht van films
Portaal    Film

Om het gemis van geluid op te vangen, kwamen in een stomme film teksten voor die de situatie op het scherm verduidelijkten of de gevoerde dialoog weergaven. Ook ondertiteling was nog niet mogelijk, dus de filmbeelden werden afgewisseld met schermvullende bordjes waarop de tekst stond; de tussentitels.

Soms werd gebruikgemaakt van een explicateur, iemand die zei wat er gezegd werd en die begeleidende geluiden maakte. Zo'n explicateur was een artiest op zich. Als in de film iemand een motor aanslingerde, dan draaide de explicateur met een ratel. Viel er iets, dan sloeg de explicateur een klappende stok op tafel, de slapstick, die zijn naam aan dit genre film gaf. Een goede explicateur kende de film precies, zodat hij op tijd de hulpmiddelen bij de hand had om geluiden te maken. Verder werd de film vaak met muziek begeleid door een pianist of een (klein) orkest. Van een geheel stomme film is daarom feitelijk nooit echt sprake geweest.

Veel grootheden van de stomme film zagen na de introductie van de geluidsfilm een einde aan hun filmcarrière komen; de acteerstijl van de stomme film was grotendeels ongeschikt voor een geluidsfilm. Acteurs met een lange loopbaan in de stomme films hadden vaak moeite met de omschakeling. Men bleef te veel vasthouden aan de oude, door lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen benadrukte acteerstijl. In andere gevallen compenseerde men juist te veel, wat een 'stijf' resultaat opleverde, of men had moeite met de timing waardoor gesprekken niet vloeiend verliepen. Veel oudgedienden keerden terug naar het theater. Het was vooral het nieuwe acteertalent dat zich snel thuis voelde in de geluidsfilm.