Cultureel erfgoed in België
Het cultureel erfgoed in België omvat al het onroerend (monumentaal) en roerend erfgoed in België dat een zekere cultuurhistorische dan wel socioculturele waarde bezit. Het onroerend erfgoed wordt doorgaans aangeduid met een embleem, vastgelegd door het cultuurgoederenverdrag van Den Haag in 1954. Op 12 november 2002 werd gestart met de plaatsing ervan. Het kenteken wordt op de meest zichtbare plaats aangebracht en op een manier die het beschermd goed of het landschap niet beschadigt.
.jpg)
In België is de bescherming van het onroerend erfgoed (monumenten, landschappen en archeologie) een gewestelijke bevoegdheid.
Sommige objecten uit het culturele erfgoed zijn ook Werelderfgoed, zoals de Grote Markt van Brussel, de Vlaamse begijnhoven en de Neolithische vuursteenmijnen in Spiennes.
Geschiedenis
De Commission royale des monuments et des sites werd in 1835 opgericht om de regering te adviseren op vlak van behoud en beheer van historische monumenten en sites. Het was een eerste stap in de richting van het in kaart brengen van het cultureel erfgoed in België. In 1968 werd het comité opgesplitst in een Vlaams (Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen) en een Waals gedeelte. In 1993 volgde de oprichting van een derde comité voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Historisch gezien zijn kerken en kastelen de eerste gevrijwaarde monumenten geweest, gevolgd door de werken van bekende en invloedrijke architecten, zoals Henry Van de Velde en Victor Horta. Tegenwoordig kan ieder bouwwerk (zoals arbeiderswoningen, boerderijen, herbergen, scholen of kapellen) of landschap (zoals parken en tuinen) die een zekere historische of socioculturele waarde vertoont als een monument worden bestempeld en opgenomen worden in het cultureel patrimonium van België. Daarnaast kunnen eveneens bepaalde objecten bestempeld worden als cultureel erfgoed, zoals het meubilair van een kerk, de vaste decoratie van een privéwoning of elk meubel dat speciaal ontworpen is voor de plaats waar het zich bevindt. Ook archeologische sites behoren tot het pakket.
Cultureel erfgoed per gewest
Vlaanderen
Roerend erfgoed
In Vlaanderen wordt het roerend erfgoed beheerd door een erfgoedcel. Dergelijke cellen zijn actief in verschillende steden en coördineren lokale initiatieven met betrekking tot cultureel erfgoed.
Onroerend erfgoed
Monumentenzorg wordt in Vlaanderen geregeld sedert het Decreet tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten van 3 maart 1976,[1] vervangen door het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 (in werking sedert 1 januari 2015).[2] In uitvoering van het decreet publiceert de Vlaamse Regering een inventaris van het bouwkundig erfgoed onder de vorm van een systematische oplijsting per gemeente.[3] De jongste lijst dateert van 28 november 2013.[4][5][6]
Immaterieel erfgoed
In Vlaanderen werd ten slotte ook een officiële lijst opgesteld voor erkend immaterieel cultureel erfgoed: de Inventaris Vlaanderen.
Wallonië
Het Institut du patrimoine wallon is in Wallonië de bij wet vastgestelde instantie die instaat voor het beheer en behoud van cultureel erfgoed.[7] Het instituut opereert vanuit 3 steden: Amay, Luik en Namen. De classificatie van de geïnventariseerde objecten wordt uitgevoerd door het Departement van Ruimtelijke Ordening.[8]
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een eigen Directie Cultureel Erfgoed (Frans: Direction du Patrimoine culturel). De dienst heette tot de zesde staatshervorming Directie Monumenten en Landschappen (Frans: Direction des Monuments et des Sites de la Région de Bruxelles-Capitale).[9] De nieuwe naam geeft beter de gewestelijke bevoegdheden van de dienst weer op het vlak van het architecturaal, archeologisch, natuurlijk, roerend en immaterieel erfgoed.[10]
Op haar website plaatste de DCE een aantal Inventarissen van het Brussels erfgoed:
- Inventaris van het bouwkundig erfgoed;[11]
- Inventaris van het natuurlijk erfgoed;[12]
- Inventaris van de archeologische ondergrond;[13]
- Inventaris van het immaterieel cultureel erfgoed (ICE);[14]
- Inventaris van het roerend cultureel erfgoed;[15]
- Inventaris van de orgels.[16]
De wettelijke bepalingen inzake het behoud van het onroerende erfgoed in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn opgenomen in het Brussels Wetboek voor Ruimtelijke Ordening (BWRO), dat van kracht werd op 5 juni 2004, en in diverse toepassingsbesluiten.
Duitstalige Gemeenschap
Het beheer en de bescherming van het cultureel erfgoed in de Duitstalige Gemeenschap valt in principe onder de jurisdictie van Wallonië, maar deze heeft de bevoegdheid over monumenten en landschappen in de Duitstalige Gemeenschap afgestaan, die daarop een Königliche Denkmal-, Landschafts- und Ausgrabungskommission heeft opgericht. In deze streek zijn er openmonumentendagen die georganiseerd worden onder de naam Tage des offenen Denkmals.
Lijsten van monumenten
Vlaanderen
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Wallonië
Duitstalige Gemeenschap
Zie ook
Externe links
 |
Zie de categorie Cultural heritage monuments in Belgium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |