Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen

De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (Frans: Commission royale des Monuments et des Sites) was een Belgisch unitair adviesorgaan. Nu bestaan in België drie commissies met deze naam, elk bevoegd voor een van de gewesten.

De Koninklijke Commissie voor Monumenten (Fr.: Commission royale des Monuments) werd op 7 januari 1835 opgericht. De commissie gaf de Belgische regering advies over monumentenzorg en stedenbouwkunde. Sinds 1912 adviseerde zij tevens over landschappen en droeg zij de huidige naam.

In 1968 werd de commissie gesplitst in een Nederlandstalige en een Franstalige afdeling, verantwoordelijk voor respectievelijk Vlaanderen en Wallonië. Beide afdelingen samen waren bevoegd voor Brussel. Bij de grondwetswijziging van 1970 ging de bevoegdheid cultuur naar de gemeenschappen. Hierdoor werden de aparte afdelingen omgezet naar aparte commissies.[1]

In 1989 werd monumenten- en landschapszorg een gewestelijke bevoegdheid. Als gevolg hiervan werd in 1993 een derde commissie opgericht voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Anne de San is sinds 2010 voorzitter van deze Brusselse commissie. Haar bevoegdheden zijn vastgelegd in afdeling drie van het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening, dat in juni 2004 in werking trad.[2] De bepalingen rond monumenten- en landschapszorg worden in Brussel geregeld door de ordonnanties van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement.

De Vlaamse Regering wordt voor Vlaanderen geadviseerd door zijn Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen van het Vlaams Gewest. De voorzitter van deze commissie was van 2000 tot 2010 Andries Van den Abeele, waarna hij werd opgevolgd door Anne Mie Draye. De commissie werkt in vijf afdelingen, elk geleid door een eigen ondervoorzitter.[3] De werkzaamheden worden naast in verschillende afdelingen op gewestelijk niveau ook deels gedelegeerd naar provinciale commissies. Wetgevend werk, de decreten, worden gestemd door het Vlaams Parlement.

Ook voor Wallonië is een dergelijke regeling analoog aan Vlaanderen uitgewerkt. De Commission royale des Monuments, Sites et Fouilles onder leiding van zijn president R. Tollet is gehuisvest in Luik.