José António Carlos de Seixas

Seixas was de zoon van een organist. Hij werd opgeleid door zijn vader en nam diens positie als organist van de kerk Sé Velha de Coimbra over in 1718. Hij was toen veertien jaar oud.

Twee jaar later verhuisde hij naar Lissabon, waar hij de functie van organist van de koninklijke kapel kon krijgen, in combinatie met die van organist bij de Kathedraal van Lissabon. Dat bleef hij de rest van zijn leven. Daarnaast gaf hij klavecimbellessen en schreef hij composities. Hij raakte bevriend met Domenico Scarlatti, die tussen 1720 en 1728 aan het Portugese hof de functie van hofcomponist vervulde. Het verhaal gaat dat Dom António, de broer van de koning, vroeg of de veel oudere Scarlatti aan Seixas klavecimbelles wilde geven. Scarlatti moet hebben geantwoord dat hij er meer in zag om bij Seixas les te nemen.

In 1738 werd Seixas door koning Johan V van Portugal tot ridder geslagen, in hetzelfde jaar trouwens als Scarlatti, die daarvoor speciaal even overkwam uit Madrid, waar hij toen een functie had aan het Spaanse hof. Seixas overleed in 1742 aan acuut reuma in Lissabon. Hij liet een vrouw en vijf kinderen na.

Veel werken van Seixas zijn verloren gegaan bij de aardbeving in Lissabon van 1755. Overgebleven zijn:

• ca. 100 klaviersonates, plus een kleine 20 klaviersonates die aan hem worden toegeschreven, maar waarvan het auteurschap dubieus is;
• ca. 20 toccata's, waarvan een paar misschien niet van Seixas zijn;
• een symfonie, een ouverture en twee klavecimbelconcerten;[1]
• een mis en acht vocale werken, alle voor gebruik in de liturgie.

Er is geen enkel stuk in het handschrift van de componist bewaard gebleven. Alle bewaard gebleven stukken zijn kopieën.

Ondanks de vriendschap tussen Seixas en Scarlatti zijn hun klaviersonates geheel verschillend van karakter. De muziek van Seixas doet veel meer dan die van Scarlatti denken aan de ‘Empfindsame stijl’. Zijn sonates bestaan doorgaans uit twee of meer delen. Vaak wordt het laatste deel gevolgd door een korte coda, doorgaans in de vorm van een menuet.

Volgens tijdgenoten had Seixas ruim 700 sonates op zijn naam staan. Uit de sonates die bewaard zijn gebleven, stelde de musicoloog Macario Santiago Kastner (1908-1992) in 1965 een verzameling van 80 en in 1980 een verzameling van 25 sonates samen. Beide bundels zijn in druk verschenen. Bij een uitvoering van een sonate van Seixas wordt doorgaans het nummer in een van beide bundels vermeld. Die nummers hebben niets te maken met de volgorde waarin de sonates zijn gecomponeerd, want die kennen we niet.

Seixas’ liturgische muziek klinkt verrassend traditioneel vergeleken met zijn instrumentale muziek. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw werd in het archief van de kathedraal van Viseu een complete mis van Seixas' hand ontdekt.[2]

• Judit Péteri, Tekst in het boekje bij de cd Harpsichord Concertos: Cimarosa, Seixas & His School, uitgevoerd door János Sebestyén en het Franz Liszt Kamerorkest te Boedapest (Hungaroton HCD12392-2, 1983)
• Peter Holman, Tekst in het boekje bij de cd Harpsichord Sonatas, uitgevoerd door Robert Woolley (Amon Ra CD-SAR 43, 1989)

• (pt) Biografie (gearchiveerd)
• Een aantal partituren
• Luistervoorbeelden en discografie