Braniewo (plaats)

De oudste naam van de stad – Brunsberg - wordt herleid tot bisschop Bruno von Schauenburg, maar het kan ook ‘Bruseberge’ zijn geweest, wat legerkamp van de Pruzzen betekent. In ieder geval lag hier al eeuwenlang een overslagplaats voor goederen die over zee werden aan- of afgevoerd. In 1249 bezette de Duitse Orde de plaats en zij richtte er een stad in, tegelijk de residentie van het domkapittel van het door de Orde opgerichte bisdom Ermland. De Pruzzen verwoestten de plaats tijdens opstanden kort na 1270, maar moesten zich gewonnen geven, waarna versterkingen gebouwd werden en een havenstad ontstond die zich bij het Hanzeverbond aansloot. Het domkapittel echter verhuisde naar het nabijgelegen Frauenburg. De stad bleef onder gezag van het bisdom Ermland en daarmee kwam zij na 1466 onder de Poolse koning. Bisschop Stanislaus Hosius stichtte in 1578 een ‘Lyceum Hoseanum’ als bolwerk voor de contrareformatie tegenover de landheren, met name die van het omringende hertogdom Pruisen dat in 1525 tot de lutherse reformatie was overgegaan. De stad werd door de Zweden in hun oorlog tegen Polen bezet maar bleef tot 1772 deel van het Poolse koninkrijk. In dat jaar werd het Ermland in de Eerste Poolse Deling bij het koninkrijk Pruisen gevoegd. Ermland werd ondergebracht bij de provincie Oost-Pruisen. Economisch ontwikkelde de stad zich pas na 1859 toen de ‘Preussische Ostbahn’ naar Königsberg werd aangelegd. Dat gaf de zeescheepvaart ook weer impulsen. Inmiddels bleef het gymnasium van belang voor de opleiding van de jonge generaties uit het katholieke Junkertum en de hogere burgerij. Het moest weliswaar een staatsinstelling worden maar bleef zijn katholieke achtergrond trouw. Het inwonertal had zich sinds 1770 in 1860 van ca. 4.500 tot 7.000 vermeerderd om zich bijna te verdubbelen tot de Eerste Wereldoorlog, en in 1939 op ruim 21.000 uit te komen. Dat aantal werd na de verdrijving,in 1945, van de inwoners niet meer gehaald. In februari en maart 1945 werd de stad die door de Wehrmacht tot vesting was uitgebouwd geheel vernietigd door het Sovjet-leger. Poose autoriteiten namen het gezag over en een nieuwe staatsgrens tussen de Sovjet-Unie en Polen werd even buiten de stad getrokken. Polen en Oekraïners vestigden zich hier nadat de Duitse inwoners vrijwel allen waren gevlucht, omgekomen of uitgewezen (Verdrijving van Duitsers na de Tweede Wereldoorlog. In het begin van de jaren negentig werd de grotendeels verwoeste maar als ruine bewaard gebleven hoofdkerk van de stad, die nu Braniowo heette, volledig gereconstrueerd.

• Station Braniewo

Braniewo was in 2000 de startplaats van de Ronde van Polen, een wielerkoers die dat jaar ging over een afstand van 1.171 kilometer, verspreid over zeven etappes.

• Stanislaus Hosius (1504–1579), vorst-bisschop van Ermland (Warmia), stichter van het Lyceum Hosianum in Braunsberg

Zie de categorie Braniewo van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.