Brandgans

Brandgans; IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2012)
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Aves (Vogels)
Orde:	Anseriformes (Eendvogels)
Familie:	Anatidae (Eendachtigen)
Geslacht:	Branta (Zwarte ganzen)
	Soort
	Branta leucopsis; (Bechstein, 1803)
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Brandgans op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Vogels

De brandgans (Branta leucopsis), etymologie: van Grieks: λευκός ("wit") + ὄψις ("gezicht"), een gans uit de familie Anatidae (Zwanen, ganzen en eenden).

Vlucht brandganzen

Brandgans in vluchtstart

Kenmerken

De vogel is 55 tot 66 cm lang en heeft een spanwijdte van 110 tot 120 cm, gemiddeld 15 cm korter dan de grauwe gans. Uiterlijke kenmerken tussen de gent en het vrouwtje zijn er nauwelijks; alleen in het formaat en gewicht is er enig verschil: het mannetje weegt 910–1810 g, het vrouwtje 850–1770 g.[2] De kop is geelachtig wit; achterzijde van de kop, nek en bovenborst zijn zwart. De buik en de onderkant zijn grijswit met een grijze bandering. De vleugels zijn grijsblauw met zwart-witte strepen. De poten en snavel zijn zwart.[3] Het is een sterke vogelsoort die weinig of geen last ondervindt van vriesweer.

Voorkomen

Hun verspreidingsgebied is het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan, van de oostkust van Groenland tot Spitsbergen en het zuiden van Nova Zembla in moerassige gebieden in de nabijheid van de zee, in riviermondingen en op wadden. In de zomer broeden de vogels rond de poolcirkel, waar ze door de extreem lange daglengte bijna 24 uur per dag zicht hebben en zo in staat zijn hun eieren en kuikens te beschermen. Belangrijke predatoren, zoals poolvossen, hebben zo aanzienlijk minder kans om de brandganzen te bedreigen. Het wintergebied bevindt zich vooral aan de kusten van Ierland, de westkust van Schotland en de Noordzeekust van Duitsland en Nederland. Over het algemeen volgen deze dieren de zogenaamde vorstlijn en trekken ze met dit vorstgebied mee. Hiermee weten ze een aantal van hun natuurlijke vijanden te ontlopen.

Voorkomen in de Lage Landen

De aantallen overwinterende brandganzen zijn vanaf de jaren 1970 voortdurend gestegen. Volgens Sovon Vogelonderzoek Nederland steeg alleen al in Nederland het aantal overwinteraars van ongeveer 50.000 individuen in de jaren 1990 tot 300.000 in 2010. Daarnaast komt de vogel ook steeds frequenter voor als broedvogel. Deze vestiging begon in de jaren 1990 met broedgevallen in onder andere het Haringvliet. In 2011 werden alleen al in het Nederlandse rivierengebied 4190 broedparen geteld. Sinds de jaren 1990 zijn daardoor in de weilanden van de Lage Landen het hele jaar door brandganzen aanwezig, in steeds toenemende aantallen.[4][5]

Voedsel

Hun voedsel bestaat hoofdzakelijk uit gras, maar ook nuttigen ze diverse mossoorten en ander groen. Ook eten ze naast gras en zeegras veel zaden en dit is zeer ongewoon bij ganzen. Het zoeken naar voedsel vindt doorgaans plaats bij daglicht en ze begeven zich bij de dageraad en tegen het vallen van de avond naar veilige gelegen rustplaatsen, bij vollemaanlicht kunnen ze het voedselzoeken de hele nacht voortzetten. Tijdens de poolzomer, wanneer het helemaal niet meer donker wordt, eten ze ook de hele dag door, om een vetvoorraad te vormen voor de trek naar het zuiden in de winter. De brandgans eet voornamelijk eiwitrijke jonge scheuten gras, die tamelijk kort worden afgegraasd. Het eiwit wordt verteerd, en het groene gras zelf wordt via de ontlasting weer uitgescheiden.

Nest

De nesten worden minstens een meter van elkaar af gebouwd. Een legsel bestaat uit drie tot zeven eieren van grijsachtig-witte kleur welke gedurende 24 à 25 dagen bebroed wordt.

Opvoeding

Na het uitvliegen der jongen vormen ze groepen van meerdere families.

Gevangenschap

De brandgans is een veel gehouden sierwatervogel. Zij wordt beschermd door de Flora- en faunawet en mag dus enkel worden gehouden indien ze is gekweekt. In gevangenschap moeten ze kunnen beschikken over zwemwater en een grasveld daar ze in hoofdzaak veel gras eten. Het menu in gevangenschap bestaat verder voornamelijk uit speciaal watervogelvoer. De brandgans ontsnapt vaak uit gevangenschap, wat waarschijnlijk heeft bijgedragen aan hun voorkomen als broedvogel buiten de poolgebieden.

Zie ook

Ganzen

Externe links

SoortenBank.nl beschrijving, afbeeldingen en geluid
Kaarten met waarnemingen:

Aviornis: Informatie over de Brandgans in het wild en in gevangenschap

Bronnen, noten en/of referenties

(en) Brandgans op de IUCN Red List of Threatened Species.
(en) Carboneras, C. et al. (2018). Brent Goose (Branta bernicla). In: del Hoyo, J. et al (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions, Barcelona. (retrieved from https://www.hbw.com/node/52823 on 31 March 2018).
Svensson, L. et al., 2010. ANWB Vogelgids van Europa, Tirion, Baarn. ISBN 978 90 18 03080 3
Boele, A. et al. 2013. Broedvogels in Nederland 2011. SOVON-rapport 2013/01.
Verspreiding en aantalsontwikkeling van de Brandgans in Nederland. SOVON. Geraadpleegd op 13 februari 2014.

De grote dierenencyclopedie, (1993) Zuidnederlandse Uitgeverij N.V., Aartselaar, België. ISBN 90-243-5204-5.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[IUCN-1] (en) Brandgans op de IUCN Red List of Threatened Species.

[2] (en) Carboneras, C. et al. (2018). Brent Goose (Branta bernicla). In: del Hoyo, J. et al (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions, Barcelona. (retrieved from https://www.hbw.com/node/52823 on 31 March 2018).

[anw-3] Svensson, L. et al., 2010. ANWB Vogelgids van Europa, Tirion, Baarn. ISBN 978 90 18 03080 3

[4] Boele, A. et al. 2013. Broedvogels in Nederland 2011. SOVON-rapport 2013/01.

[5] Verspreiding en aantalsontwikkeling van de Brandgans in Nederland. SOVON. Geraadpleegd op 13 februari 2014.