Automatische knipperlichtinstallatie

De automatische knipperlichtinstallatie (AKI) is een beveiliging voor overwegen in Nederland die sinds april 2007 bijna niet meer gebruikt wordt.

Voormalige AKI bij de overweg Noord Kraaijertsedijk in Goes
Voormalige AKI (zonder driehoekig schild) op het terrein van het Spoorwegmuseum in Utrecht

De overweg wordt met AKI slechts beveiligd door middel van lichten die gaan knipperen en bellen die gaan rinkelen als er een trein aankomt. Er zijn geen overwegbomen die sluiten. Het overwegtype wordt om die reden voornamelijk gebruikt bij wat rustiger overwegen, buiten de stad.

Uiterlijk

De AKI bevat drie lampen die voor een driehoekig schild zijn gemonteerd, twee rode (onder) en een witte (boven). De twee rode gaan knipperen als er een trein in de aankondiging staat. De witte knippert als de overweg veilig is om over te steken, en er geen trein aan komt. De overweg bevat aan beide kanten van de rails een AKI paal, die aan beide kanten lichten heeft.

Een AKI wordt voorafgegaan door een verkeersbord type J11 (zie het plaatje rechts).

Verschijnen
Het testen van de AKI-overweg bij Steenwijk (1936).

In Nederland werd in 1936 bij overweg op de Meppelerweg in de voormalige gemeente Steenwijkerwold de eerste AKI neergezet. Dit betrof een kwikknipperinstallatie. Het knipperen van de lichten werd tot stand gebracht met behulp van een U-vormig buisje waarin zich kwik bevond. Aan het ene uiteinde van de buis bevond zich gas dat verwarmd werd en waardoor het kwik aan het schommelen werd gebracht, aan het andere uiteinde maakte het kwik door de schommelingen contact en daarna daalde het kwik weer, waardoor het contact onderbroken werd.[1] Deze kwikknipperinstallaties hebben tot 2006/2007 dienstgedaan. De STAR beschikt nog over een AKI met kwikknipperinstallatie.

Verdwijnen

Omdat bij een met een AKI beveiligde overweg, door het ontbreken van overwegbomen, een 10 keer grotere kans op ongelukken is[2], heeft de Nederlandse overheid besloten deze om te bouwen tot mini-AHOBs die wél (korte) overwegbomen hebben. Van 2001 tot en met 2007 zijn alle 600 AKI's in Nederland tot Mini-AHOB omgebouwd en enkele opgeheven. Dit is gebeurd in het AKI-AHOB-ombouwprogramma van ProRail. In 2005 zijn de laatste overwegen met AKI aan dit traject gesloten, of omgebouwd tot mini-AHOBs. In 2006 is de laatste overgebleven AKI van het traject Amersfoort - Zwolle, aan de Tintelersteeg in Nijkerk afgesloten. Op 2 april 2007 is de laatste AKI op het traject Enschede - Zwolle liggende in de Dwarsdijk in het buitengebied tussen Wierden en Nijverdal gesloten en ontmanteld. Een kleine twintig AKI's in Nederland zijn hierna blijven bestaan, omdat de overwegen te breed zijn voor overwegbomen (haven- of industriegebieden) of omdat ze niet van ProRail zijn (museumlijnen).

  • Bord J11: overweg zonder slagbomen
  • Bord J12: enkel andreaskruis (bij enkelspoor)
  • Bord J13: dubbel andreaskruis (bij 2 of meer sporen)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.