Assemblee voor Noord-Ierland

Bij de creatie van Noord-Ierland in 1921 kreeg het een eigen parlement. Dit parlement heeft bestaan van 1921 tot 1972. In dat laatste jaar werd het zelfbestuur van Noord-Ierland door de toenmalige regering van het Verenigd Koninkrijk afgeschaft. Het toenmalige parlement en de toenmalige regering werden beiden vijftig jaar lang gedomineerd door de Ulster Unionistische partij. De katholieke, meestal ook nationalistische minderheid voelde zich niet vertegenwoordigd.

De regering in Londen streefde naar een herinvoering van zelfbestuur waarbij de katholieken wel bij het bestuur zouden worden betrokken. In de periode tussen 1972 en 1998 werd tweemaal eerder een poging gedaan om een nieuw parlement op te richten, beide pogingen mislukten echter, deels vanwege sterke oppositie vanuit protestantse hoek, met name van de Democratische Unionistische partij.

De Assemblee bestaat sinds 2017 uit één kamer van 90 leden. Verkiezingen vinden plaats volgens het systeem van de enkelvoudige overdraagbare stem, een vorm van evenredige vertegenwoordiging die ook gebruikt wordt in de Ierse Republiek. Voor verkiezingen is Noord-Ierland opgedeeld in kiesdistricten, dezelfde districten die ook gebruikt worden voor de verkiezingen voor het Britse parlement. Waar bij de verkiezingen voor het parlement in Westminster in ieder district maar één kandidaat wordt gekozen, worden bij de verkiezingen voor de Assemblee vijf kandidaten per district gekozen.

Gekozen leden zijn verplicht om aan te geven of zij zich als unionist, nationalist of other beschouwen. De aanduiding is van belang omdat voor sommige besluiten steun van beide gemeenschappen, unionisten en nationalisten, vereist is.

Sinds de instelling zijn er zesmaal verkiezingen gehouden. De evolutie in de zetelverdeling ziet er als volgt uit. In de tabel zijn alleen de partijen opgenomen die ooit vertegenwoordigd zijn in de Assemblee; de totale aantallen (percentages en zetels) zijn berekend op basis van de vertegenwoordigde partijen. De partijen die deel uitmaakten van de regering zijn aangeduid, evenals (d.m.v. onderstreping) de partijen die een first minister of deputy first minister mochten leveren.

Door de uitslag van de verkiezingen van 2 maart 2017 heeft de groep die zichzelf als unionist beschouwd voor het eerst sinds de instelling van de assemblee geen meerderheid meer. Ondanks herhaalde pogingen is lukte het na de verkiezingen van 2017 niet om een Noord-Ierse regering te vormen die voldeed aan de voorwaarden gesteld in het Goede Vrijdag-akkoord. Ook de functie Eerste Minister bleef vacant en de Assemblee werd geschorst.[1] In januari 2020 gingen Sinn Fein en de DUP akkoord met een voorstel ontwikkeld onder leiding van de Ierse en Britse regeringen om de impasse te doorbreken. Op 11 januari 2020 werd er weer een regering gevormd en het werk van de Assemblee hervat.[2]

Aanduidingen van identiteit

Elke verkozene is vrij om te kiezen of hij of zij zich als "nationalistisch", "unionistisch" of "andere" laat klasseren, met als enige voorwaarde dat een verkozene zijn aanduiding niet meer dan eens mag veranderen tijdens een zitting van de Assemblee. Sommige fracties, en dan in het bijzonder de Alliance Party of Northern Ireland, die in beide gemeenschappen aanhang heeft, hebben dit systeem bekritiseerd omdat het de sektarische verdelingen zou versterken. Alliance wil de verplichting om een identitaire aanduiding te kiezen en de beslissingen over belangrijke onderwerpen via een gekwalificeerde meerderheid afschaffen, iets waar ook de grootste unionistische partij, de DUP, achter staat.[3]

Verhouding tussen de zetels die de als "unionistisch", "nationalistisch" en "andere" aangeduide leden behaalden bij elke verkiezing voor de Assemblee voor Noord-Ierland

• Officiële website