Apocalypto

De jager en zoon van het dorpshoofd Jaguar Paw komt tijdens het jagen een grote vluchtende stam tegen. Hij wordt angstig wanneer hij dit ziet. Zijn vader en dorpshoofd proberen de angst uit hem te krijgen, maar dit lukt niet. Jaguar Paw krijgt een voorspellende droom.

De volgende ochtend wordt het dorp waarin Jaguar Paw woont aangevallen door een andere gewelddadige Maya-stam. Er vallen veel doden en gewonden. Jaguar Paw brengt zijn vrouw en zoontje in veiligheid door ze in een soort lege waterput te stoppen, waar ze alleen niet meer uit kunnen.

Alle nog levende volwassen dorpsbewoners worden gevangengenomen en meegenomen naar een Maya-stad (mogelijk Chichén Itzá). Daar worden ze als offer gebruikt. Wanneer Jaguar Paw op het offerblok komt te liggen, verschijnt er echter een zonsverduistering, met zichtbare corona. De Maya's denken dat dit een teken van de goden is en laten de nog overgebleven gevangenen gaan. Tenminste, zij moeten op een balveld onder een spervuur van stenen, pijlen en speren, de jungle zien te bereiken.

Doordat Jaguar Paw hulp krijgt van zijn broer (die door een speer gespietst is), weet hij te ontsnappen. Hij doodt een van de Maya's, de zoon van een van de leiders van de vijandige stam, en wordt achtervolgd door een aantal krijgers, inclusief dezelfde leider van de stam. Nu begint Jaguar Paw aan de lange vlucht naar huis, waar zijn vrouw en kind nog steeds in de put zitten.

Uiteindelijk komt de hoofdman van de vijandige stam om door een slimme zet van Jaguar Paw, en zetten ook de Spaanse ontdekkingsreizigers voet aan wal.

Door het publiek en filmcritici werd de film over het algemeen goed ontvangen. Historici en archeologen waren over het algemeen minder te spreken. Gibson werd ervan beschuldigd verschillende Meso-Amerikaanse beschavingen, stijlelementen en periodes door elkaar te hebben gehaald; zo was de klassieke Mayacultuur zoals die in de film te zien is al honderden jaren voor de komst van de Spanjaarden in verval geraakt. Ook was er veel kritiek op de weergave van de mensenoffers en andere wreedheden, zowel qua de hoeveelheden als de manier waarop in de film geofferd wordt. In de film worden de slachtoffers, nadat hun kloppend hart eruit gehaald werd, ook nog onthoofd, terwijl er geen aanwijzingen zijn dat de Maya's die methode ook echt gehanteerd hebben. Ook zijn in Apocalypto massagraven te zien, die in werkelijkheid niet bij de steden zijn aangetroffen. Door veel Maya-massagraven te associëren met de Guatemalteekse Genocide die hun volk in de jaren '80 trof, wordt Gibson tactloosheid en racisme verweten. Dergelijke beschuldigingen werden ook geuit wegens de weergave van de komst van de Spanjaarden aan het eind van de film, die de indruk zou moeten geven dat de Europese verovering voor de Maya's heilzaam is geweest, zeker daar Gibson bekendstaat als een overtuigd katholiek. Ten slotte werd de scène met de zonsverduistering niet als geloofwaardig geacht, daar de Maya's in staat waren die te voorspellen. De scène doet hiernaast erg denken aan een sleutelscène in De zonnetempel, een strip uit de Kuifje-reeks.