American History X

De film gaat over Derek, vertolkt door Edward Norton, een jonge man die beïnvloed wordt door het latente racisme van zijn vader, een brandweerman. Wanneer die bovendien vermoord werd door een zwarte drugsdealer terwijl hij zijn werk deed, is voor Derek de cirkel rond: zwarten zijn in zijn ogen allemaal criminelen, evenals Mexicanen en joden. Hij sluit zich aan bij de D.O.C. (Disciples of Christ), een neonazistische bende, geleid door Cameron Alexander, waarin hij zich bezighoudt met het werven van nieuwe leden en het ondernemen van gewelddadige acties tegen met name zwarten en Mexicanen. Zijn oproepen vinden gewillig oor bij de jonge blanken die wonen in een hevig verpauperende buurt en zich bedreigd voelen door zwarte en Mexicaanse 'gangs'.

De bende pleegt daden van intimidatie, zoals beschadiging van een winkel van een Koreaan die illegale Mexicaanse immigranten in dienst heeft, en het uitdagen van zwarte spelers met basketbalwedstrijden met als doel het plein te winnen als hun terrein. Op een nacht betrapt Dereks jongere broer Danny 3 zwarte Crips die de auto van Derek proberen te stelen. Danny roept Derek tijdens de seks, waarop deze zich naar buiten haast. Hij heeft een geladen pistool in zijn hand. Eenmaal buiten, schiet hij twee mannen neer. Nadat de auto weggereden is, legt Derek de overlevende autodief met zijn kaken op de stoeprand en trapt hem op zijn achterhoofd. Danny besluit niet tegen zijn broer te getuigen, waardoor Derek drie jaar cel krijgt opgelegd in plaats van levenslang. De neonazi's hemelen hem op.

Eenmaal aangekomen in de gevangenis, kan Derek het goed vinden met zijn medegevangenen, die ook zijn aangesloten bij de extreem racistische Aryan Brotherhood. Dit wekt uiteraard animositeit bij het zwarte deel van de gevangenispopulatie in de hand. Maar wanneer Derek samen moet werken met de zwarte Lamont bij de was-afdeling, die 6 jaar kreeg voor diefstal, draait alles om. Hij begint een goede relatie op te bouwen met de man en raakt er zelfs goed bevriend mee. Ondertussen raakt Derek gefrustreerd over de hypocrisie van de Brotherhood wanneer blijkt dat ze drugs van de Mexicaanse bendes kopen en die vervolgens doorverkopen onder hun eigen mensen. Derek verbreekt openlijk de banden met de Brotherhood. Als wederactie hiervoor verkrachten de Aryans hem in de douches. Wat erger is, is dat Derek nu geen bescherming meer heeft en een makkelijk doelwit is voor de zwarte bendes, die waarschijnlijk maar wat graag de kans zullen aangrijpen om een neonazi te vermoorden. Drie jaar lang leeft Derek in angst dat ze hem eens te grazen zullen nemen, maar de gevreesde afrekening komt niet. Bij zijn vrijlating beseft Derek dat dit aan zijn zwarte vriend Lamont te danken is.

Derek besluit het roer om te gooien en roept de hulp in van zijn vroegere schoolhoofd Sweeney. Sweeney, zelf eens een lid van de radicale zwarte beweging, bestrijdt nu te vuur en te zwaard intolerantie en helpt de politie met onder andere het in kaart brengen van de D.O.C. en de activiteiten van Cameron. Sweeney stemt in maar stelt zijn voorwaarden. Hij eist dat hij daarna vertrekt bij de neonazi-beweging en afstand doet van het racistisch zijn en zijn broer meeneemt. Derek gaat hiermee akkoord, want hij had al lang ingezien dat hij verkeerd bezig was.

Gedurende deze drie jaar treedt Danny in zijn broers voetsporen. Zijn broer is altijd al een groot voorbeeld voor hem geweest. Hij wordt skinhead en neonazi net als zijn broer en sluit zich aan bij de D.O.C. Danny gaat met skinheads om en gedraagt zich provocerend tegen zwarten. Hij leert alles wat moet en niet moet in het racistisch zijn, hierbij wordt hij ten volle gesteund door Cameron. Ook Dereks vriend Seth loopt tot afschuw van de andere leden van het gezin voortdurend ongevraagd binnen en beïnvloedt Danny.

Sweeney maakt zich ernstig zorgen om Danny wanneer hij een boekbespreking van Mein Kampf inlevert. Hij roept de jongen bij hem en zegt dat hij vanaf dit moment zijn nieuwe geschiedenisleraar zal zijn. Zijn lessen zullen American History X heten. Deze 'lessen', waarin Danny onder andere een opstel moet inleveren over zijn racisme, zetten hem aan het denken. Hij beleeft flashbacks waaruit duidelijk wordt hoe Dereks vader Derek heeft beïnvloed met diens racistische ideeën.

Wanneer Derek vrijkomt wil hij meteen alles achter zich laten van vroeger en met een schone lei beginnen. Hij verbiedt bijvoorbeeld aan Danny om naar het feest te gaan die avond, dat speciaal voor zijn vrijlating gehouden wordt. Hij zegt ook dat Danny niet meer met de neonazi's om moet gaan en tracht hem bij te brengen dat een goede opleiding veel belangrijker is. Hij wijst Danny erop dat de meeste neonazi's in feite niks beters te doen hebben omdat ze werkloos zijn of rotbaantjes hebben.

Op het feest vertelt Derek aan Cameron dat hij uit de extreemrechtse wereld stapt en dat hij het hele gedoe beu is. Ook wil hij dat Cameron uit de buurt van Danny blijft. Cameron zegt dat Danny wel naar hem toe komt en dat hij inmiddels belangrijker is voor Danny dan Derek. Hij wordt op de grond geslagen door Derek, die daarna wil ontsnappen van het feest. Hij weet niet ver te lopen wanneer ontdekt wordt waar hij mee bezig is. De anderen willen hem te grazen nemen, maar hij weet te ontsnappen met Danny die, toch tegen het bevel van Derek, naar het feestje gekomen was. Deze is over zijn toeren. Zijn broer legt hem alles uit en weet hem over te halen om mee te komen met hem.

De volgende dag brengt Derek zijn broer naar school, die ook volledige afstand heeft gedaan van het neonazi-zijn. Danny is tot de conclusie gekomen dat de neonazi's slechts voor haat staan, en dat haat een overbodige nutteloze ballast is.

Eenmaal op school gaat Danny de wc’s binnen. Daar wordt hij opgewacht door een zwarte jongen, waar hij eerder in de film ruzie mee had. Die schiet hem vol haat in zijn ogen neer, waarna Danny overlijdt.

Derek ziet een auto met zwarte man uit de straat van de school komen en heeft het al door. Hij rent de school binnen, waar hij zijn dode broer aantreft. De film sluit af met Derek die zijn dode broer in zijn armen houdt en daarbij zelf zijn schuld ervan inziet.