Alcohol en verkeer

In de Nederlandse wegenverkeerswet is de grens (toegestane hoeveelheid) bepaald op een alcoholgehalte van 220 µg/l in de adem of 0,5 g/l alcohol in het bloed (artikel 8, lid 2 van de wegenverkeerswet). In lid 3 is voor een 'beginnend bestuurder' een grens van 88 µg/l, respectievelijk 0,2 g/l opgenomen.

Rijden onder invloed wordt aangemerkt als misdrijf. De straffen voor rijden onder invloed zijn afhankelijk van de mate van overtreding en of er sprake is van recidive. Deze omvatten onder meer boetes, invordering van het rijbewijs (bij meer dan 575 µg/l voor gevorderde bestuurders en bij 350 µg/l voor beginnende bestuurders), ontzegging van de rijbevoegdheid, verplichte deelname aan een cursus op eigen kosten, en voor de zwaarste overtreders al dan niet voorwaardelijke gevangenisstraf. Controle vindt steekproefgewijs plaats door de politie via verkeersfuiken, maar ook als daartoe aanleiding is. Wie zonder reden deelname aan een alcoholcontrole weigert, pleegt daarmee eveneens een strafbaar feit. Hiervoor wordt ter plaatse een proces-verbaal uitgeschreven.

Deze waarden voor het alcoholgehalte in adem of bloed gelden voor alle bestuurders, dus ook voor fietsers. Het rijbewijs van een fietser kan echter niet worden ingevorderd. Voor voetgangers geldt een hogere waarde, men spreekt dan van openbare dronkenschap.

Geschiedenis

Dronkenschap aan het stuur werd strafbaar in 1939.[1] Wettelijk was er geen promillegrens en geen objectieve methode om dronkenschap vast te stellen. In de praktijk werden bloedproeven afgenomen en gold 1,5 promille als dronkenschap. In 1958 werd dit de wettelijke alcoholgrens en werd de bloedproef verplicht.[2] Onder die grens kon alcoholintoxicatie nog steeds een inbreuk vormen op de wetsartikelen inzake dronkenschap aan het stuur en algemene stuurvaardigheid.[3] Bij de invoering van het rijbewijs in 1963 werd ook de mogelijkheid van intrekking voorzien bij alcolholmisdrijven.[4] Hoedanook waren er niet veel controles. Naar aanleiding van de Ramp van Walfergem voerde België als een van de eerste landen in 1967 het blaaspijpje in als testmethode.[5] De promillegrens werd in 1975 teruggebracht tot 0,8‰ en in 1994 tot 0,5‰.

Heden

In België is de wet betreffende de politie over het wegverkeer van 27-03-1968 van toepassing. Deze bepaalt het maximaal toegestane alcoholgehalte voor verkeersdeelnemers op 0,5 promille (mg alcohol per ml bloed) of 0,22 milligram per liter uitgeademde alveolaire lucht. Artikel 34, § 1 beschrijft de alcoholopname tussen de 0,22 mg/l UAL en 0,35 mg/l UAL, artikel 34 § 2 1º beschrijft de alcoholopname boven de mg/l UAL. Als het resultaat van de ademanalyse meer dan 0,65 mg/l UAL bedraagt, wordt het rijbewijs onmiddellijk ingetrokken voor de duur van 15 dagen. Tot deze intrekking wordt besloten door de parketmagistraat. De bestraffing is net zoals in Nederland afhankelijk van de mate van overtreding en van het vraag of de overtreder in wettelijke herhaling valt of niet. De boetes in België hangen van het toegepaste artikel af. Voor overtreding (= een misdrijf) van art. 34 § 1 betreft dit een onmiddellijke inning van 135 euro, of in combinatie met andere inbreuken, een geldboete van 25 tot 500 euro (steeds ×6). Voor art. 34 §2 1º betreft dit een geldboete van 200 tot 2000 euro (steeds ×6). De wet van 27-03-1968 art. 35. bepaalt tevens een bestraffing voor iemand die een voertuig in staat van dronkenschap bestuurt. Het gaat om een geldboete vanaf 200 tot 2000 euro en een rijverbod van minimaal 1 maand tot 5 jaar of voorgoed.

In België is het weigeren van een ademtest of analyse strafbaar. Het weigeren van een bloedproef is mogelijk met een geldige (medische) reden. De politie kan alcoholopname controleren via georganiseerde alcoholcontroles. Deze controles zijn over het algemeen a-typisch (niet selectief), maar kunnen typisch worden gehouden, als de Officier Bestuurlijke Politie en parketmagistraat daarin toestemmen. Elke politieambtenaar is bevoegd om inbreuken betreffende de alcoholopname vast te stellen en kan dit op elk tijdstip controleren, zonder de overtreder een reden te moeten geven. In België moet elke weggebruiker voldoen aan de wettelijke voorschriften, dit gaat van een automobilist tot voetganger (deze laatste betrokken in een verkeersongeval).

De rechter die over de inbreuk en de bestraffing oordeelt, kan bijzondere maatregelen toevoegen aan de geldboete. Dit kan over een verval van recht tot sturen gaan, maar ook over een gevangenisstraf of verplichte medische/fysieke of psychische testen alvorens een voertuig te mogen besturen. Sedert 1 juli 2018 kan de rechter ook een alcoholslot in de wagen verplichten.Sinds 9 augustus 2018 kan de rechter het herstelexamen dan weer beperken tot de categorie van de wagen van de overtreding.[6]