Ait Waryaghar

De Aith Waryagher (Aith Ouariaghel) is de grootste Berber-stam uit het Rifstreek in het noordoosten van Marokko. Over de herkomst van de naam Aith Waryagher bestaat discussie. Zo zou Aith Waryagher betekent "zij die zich niet terugtrekken", terwijl sommigen de mening huldigen dat de naam is afgeleid van het Riffijns-Berberse woord "waregh", hetgeen goud betekent, waardoor Aith Waryagher "mensen van het goud" betekent. Deze laatste theorie wordt vooral ondersteund doordat in vroegere tijden men dacht dat in de Adrar n Hmam (in het zuiden van het territorium van de Aith Waryagher) edelmetalen zoals goud en zilver te vinden was.

De Aith Waryagher bewonen het grootste deel van het grondgebied rond de stad Al Hoceima. De Aith Waryagher spreken het westelijk-Riffijnse dialect.

De Aith Waryagher waren de belangrijkste groep die aan het begin van de 20e eeuw deelnam aan de Rif-oorlogen (zie Rif-Republiek) tegen het Spaanse protectoraat in de Rif. De Spaanse autoriteiten beschouwden de stam als de kern van insumisión voor het koloniale gezag in de oostelijke zone van het protectoraat (zie Slag om Annual).

Tijdens de Rifoorlog van 1921-1926 was de leiding van de Aith Waryagher geconcentreerd in de El Khattabi (Riffijns-Berbers: Lxettabi) familie en, in het bijzonder, in de persoon van Mohammed Abdelkrim El Khattabi.[1] Het centrum was de kleine plaats Ajdir in de baai van Al Hoceima.

Khmasstelsel

De Aith Wayagher zijn samen met Ikeräiyen de enige Riffijnse stam die het khmas-stelsel hanteren. Een khams (enkelvoud van khmas) is een soort zelfstandige stam binnen een stam, met een eigen amghar (stamleider). Dit zijn de vijf khmas van de Ait Waryagher:

Na de onafhankelijkheid van Marokko in 1956 werd er een nationaal bestuursregime ingevoerd. Hiermee werd het voorheen geldende Khmasstelsel opgeheven.

Geografie

De stam van de Aith Waryagher bestrijkt een groot gebied in het centrum van de Rif. De Ait Waryagher grenst aan de volgende stammen:

  • westen: Targuist, Ait mezdouy en Ait Itteft
  • oosten: Temsamane en Ait Tuzin
  • noorden: Ibequyen
  • zuiden: Igzenayen en Ait Ammart

Dit zijn de steden die behoren tot de stam der Aith Waryagher:

  • Al Hoceima (118.000 inwoners), het zuidelijke gedeelte van de stad ligt in Aith Waryagher territorium. Het centrum en het noorden van de stad liggen in het territorium van de Ibequyen. De meerderheid van de lokale bevolking zijn echter Aith Waryagher.
  • Imzouren (33.000 inwoners)
  • Aith Bouäyach (18.000 inwoners)
  • Aith Abdallah (7.500 inwoners)
  • Ajdir n Al Hoceima (5.300 inwoners)
  • Aith Hadifa (3.000 inwoners)
  • Tamassint (1.800 inwoners)

Verder zijn de volgende dorpen gelegen in het gebied van de Ait Waryagher:

  • Aith Qemra
  • Buhem
  • Azghar
  • Tazuraxt
  • Mnud
  • Tizi Marda
  • Iakiyen
  • Bayenti
  • Ceqran
  • Rabaa n Turirth
  • Thigzirin
  • Idarducen
  • Aith Hicim
  • Aith Mesud
  • Izefzafen
  • Igar Azegwagh
  • Igar w-Anu
  • Boujibar
  • Ucanen
  • Aith Tfarwin
  • Aith Taa
  • Izakiren
  • Bukidaren
  • Thamedjahth
  • Assekur
  • Rmeksurith
  • Aith Juhra
  • Bumenqad
  • Aith Buxref
  • Asrafil
  • Arrabda n iboqiyanen
  • Ajdir n iboqiyanen
  • Zawith n Sidi Abderqadar
  • Aith Zekri
  • R'ass
  • Ighmiren
  • Aith Yusef
  • Thamerqatc
  • Ikettcumen
  • Isrihan
  • Thizemmurin
  • Bulma (Ignan)
  • Iswiqen
  • Thefsasth
  • Iryanen
  • Isufiyen
  • Kamun
  • Thazaghin
  • Iqenayen
  • Imarnisen
  • Tizi Ayac
  • Ibunharen
  • Merwi
  • Thariwin
  • Timkeriwin
  • Thirkuzin
  • Ihwahwiyen
  • Thigarth
  • Ihedduthen
  • Bihban
  • Backra
  • Aghzar Aisa
  • Semmar
  • Maru
  • Busaida
  • Meckur
  • Aith Dris
  • Aith Said
  • Busrah
  • Uqricen
  • Dhar n Zemmurth
  • Aith Zayan
  • Ikeddaben
  • Aith Aziz
  • Aghrid
  • Arnuq
  • Aith Buseta

Stammen

De Rif-streek (de berbersprekende regio van het Rifgebergte, ook wel bekend als de oostelijke Rif) bestaat uit 18 stammen, variërend van grote tot kleine stammen. Van oudsher zijn dit de Riffijnse stammen:

Rifstammen van het westelijke deel (incompleet):

  • Mtiwa,
  • Ait Guemil

Verder herbergen de binnenlanden van de Ait Waryagher een wisselend landschap, van berggebieden tot de laagvlaktes rond Ajdir.

Literatuur (selectie)
  • David Montgomery Hart: De Ai͏̈th Waryaghar van het Marokkaanse Rifgebied. Etnografie en geschiedenis. Vertaling door Christien Franken & Sietske de Boer. Den Haag, Stem van Marokkaans Democraten-Nederland, 2007. ISBN 9090204709

Ait Waryaghar in Nederland

In Nederland wonen ongeveer 30.000 personen met een Ait Wayaghar-achtergrond.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.