Temsamane (stam)

Temsamane is op te delen in vijf gebieden:

• Trougout – omgeving van de Nekour en de omliggende bergen
• Ait Bou Idhir – omgeving van Boudinar tot aan de Middellandse Zee
• Ait Taâban – omgeving ten noorden van Boudinar
• Ait Marghanin – tot aan de Middellandse Zee, grenzend aan de Ait Ourich
• Rabaâ 'n Rfuqani – zuidelijk Temsamane, rondom het dorp Kerouna
• Dar Driouch – noordoostelijk Driouch, dorp in Driouch

Temsamane was vroeger ook de naam van een kuststad in dit gebied. Dit Temsamane was van 710 tot 750 het centrum van het koninkrijk van Nekor, tot de hoofdstad werd verplaatst naar Nekor (nabij Al Hoceima).

Later werd Temsamane door de Andalusische geograaf Al-Bakri beschreven als een belangrijke haven aan de Marokkaanse Middellandse Zeekust.

Toen in 1684 de stad Tanger door een Marokkaanse troepenmacht werd heroverd op de Engelsen, stond dat leger onder leiding van een generaal uit dit gebied, Abu Hassan Al-Temsamani Al-Rifi. Om zijn dank te betuigen aan de Riffijnse strijders, schonk de Marokkaanse koning Moulay Ismaïl de stad en haar omgeving aan de Riffijnen. Direct vestigden honderden families uit Temsamane (maar ook uit Buqoya, Ait Wayagher en Qaliya) zich in Tanger en omgeving. Temsamani is tot de dag vandaag een veelvoorkomende familienaam onder de 'oude' inwoners van die stad.

Temsamane is een belangrijk gebied geweest voor de troepen van Abdelkrim ten tijde van het Spaanse protectoraat. In de omgeving van Temsamane hebben twee grote veldslagen plaatsgevonden tegen de Spanjaarden; de slag om Annual in de omgeving van Ben Tayeb en de slag bij Dhar Obaran. In het centraal gelegen Temsamane werden de Spanjaarden, die vanuit Nador steeds westelijker opkwamen, opgewacht door Riffijnse vrijheidsstrijders die zich hadden verenigd. De drie stammen Ait Touzine, Ait Ourich en Ait Waryaghar hebben twee grote veldslagen op spectaculaire wijze van de Spanjaarden gewonnen, namelijk in Anual (omgeving Ben Tayeb) en Dhar Obaran. De Ait Touzine, Ait Ourich en Ait Waryaghar sloten een alliantie op de berg Kama in Temsamane, waarbij ze overeenkwamen dat ze, ingeval de Spanjaarden hun gebied binnen zouden vallen, elkaar te hulp zouden schieten. De Spanjaarden kwamen met veel mankracht Temsamane binnen, het grondgebied van Temsamane viel buiten het gebied van de drie stammen. Het trio voelde zich gedwongen om de Ait Temsamane ook te verdedigen tegen de Spanjaarden. Abdelkrim el Khattabi stuurde namens dit trio een brief naar de Spaanse generaal Silvestre met de vermelding dat indien de Spanjaarden de 'Ighzar Amekrane' (een rivier gelegen in Temsamane) overstaken, zij de oorlog aan hen verklaarden. Deze brief werd door de Spaanse generaal en de Spaanse koning niet serieus genomen. De Spanjaarden gingen over tot actie en staken de rivier over. Tot hun schrik stond daar een groep gewapende Riffijnen hen op te wachten die hen bij Annual een zware nederlaag toebrachten. Deze veldslag staat in het Spaans bekend als "Desastre de Annual".

Stamleden van de Ait Temsamane vestigden zich in Nederland, Frankrijk en België. In Nederland zijn zij sterk op Eindhoven en Amsterdam gericht. In Frankrijk zijn zij vooral woonachtig in Parijs, Villeneuve-la-Garenne, Saint-Denis en in het zuiden Saint-Étienne en Sète. Het is een kleine stam binnen de Rif. Velen verhuisden naar Al Hoceima en Nador in Marokko. Ook hebben zij samen met de Ait Wayagher, Iqereyen en Ibeqoyen een belangrijk aandeel gehad in het bebouwen van de noordwestelijke Marokkaanse havenstad: Tanger.

Temsamane is een van de mooiste gebieden van de Rifstreek. Het binnenland bestaat uit ongerepte berglandschappen en vlaktes. De kust van Temsamane herbergt tientallen strandjes. Het grootste strand van Temsamane is het strand van Sidi Dris, 10 kilometer ten noorden van het stadje Boudinar.

Stammen grenzend aan de Ait Temsamane:

• Oosten: Ait Ourich en Ait Saïd
• Westen: Ait Waryaghar
• Zuiden: Ait Touzine

Steden behorend tot de Ait Temsamane:

• Kerouna (3.000 inwoners)
• Boudinar (11.000 inwoners)
• Trougout (12.000 inwoners)

De Rifstreek (de Berbersprekende regio van het Rifgebergte, ook wel bekend als de oostelijke Rif) bestaat uit 18 stammen, variërend van grote tot kleine stammen. Van oudsher zijn dit de Riffijnse stammen:

• Ait Waryaghar, oostelijk Al Hoceima
• Ikerhayen, Nador
• Ibdarsen (Metalsa)
• Ibaqouyen (Izzemouren), westelijk Al Hoceima
• Ait Ourich Ben Tayeb/Beni oulichek, Annoual
• Targuist, west van Aith Waryaghar
• Ait Ammart, ten zuiden van Aith Waryaghar
• Ait Mazdui, oost van Targuist (Iazzouzen, Touzzelt, Bouadi)
• Ait Saïd, ten westen van Oued Kert
• Igzenayen (Tizi ousli, Aknoul, Kassita en het omliggende gedeelte)
• Ait Touzine, noord-oost van Gzenaya, noord van Metalsa, oost van Aith Waryaghar
• Thefasith
• Temsamane, oost van Aith Waryaghar, noord van Ait Touzine
• Ait Boufrah
• Ait Itteft
• Ait Buyahyi (Taourirt Hasi-Berkane)
• Ichebdanen (Kebdana Ras el Ma, Kebdana Zaio)
• Ait Setout (Oulad Setout Zaio)

Rifstammen van het westelijke deel (incompleet):

• Mtiwa, tussen Mestassa en Oued Ouringa
• Aith Guemil, ten westen van Aith Bu Frah

• Nederlandstalige community voor Marokkanen uit Temsamane: Rkempo Community