Abugida

Een abugida is een schriftsysteem waarin de belangrijkste tekens de medeklinkers zijn. Deze grondtekens hebben een impliciete klinker en consequente aanpassingen van de grondtekens om een andere dan de impliciete opvolgende klinker aan te duiden. In sommige gevallen ontbreekt een klinker. Voorbeelden hiervan zijn een medeklinker aan het eind van een lettergreep of een groepje medeklinkers. Het is een tussenvorm van lettergreepgeoriënteerde schriften en alfabetten. Enkele abugida's, met name Brahmaanse schriften, zijn vermoedelijk ontstaan uit Abjad.

Het Javaanse schrift

De term abugida is afkomstig van Peter T. Daniels die hiervoor uitging van ’Äbugida, de Ethiopische naam voor het Ge'ezschrift.

In een abugida zijn er geen tekens voor individuele medeklinkers, maar worden grondtekens aangepast afhankelijk van de gewenste klinker. De vorm van de aanpassing is onafhankelijk van het grondteken. Zo is de aanpassing van "k" tot "ke" hetzelfde als "l" tot "le". In veel abugida's geschiedt de aanpassing door een klinker bij te plaatsen, maar er zijn meer opties, zoals het draaien van het oorspronkelijke teken, toevoegen van een diakritisch teken en dergelijke. De veranderaar kan overal staan ten opzichte van het basisteken: erna, erboven, eronder, ervóór en zelfs combinaties van voorgaande. In het geval dat een lettergreep begint met een reeks medeklinkers, kan de veranderaar van toepassing zijn op de gehele serie waarbij de aanwijzing twee plaatsen vooruit geschoven is ten opzichte van de plaats waar deze wordt uitgesproken.

Enkele abugida's, in het bijzonder degene van de Brahmaanse schriftfamilie, bezitten een merkteken genaamd halant of virama (Sanskriet) dat de impliciete klinker van een teken annuleert, zodat je een kale medeklinker overhoudt. Dat is een oplossing voor medeklinkerseries of medeklinkers aan het eind van een woord.

Een kenmerkend verschil met lettergreepschriften is dat die een verschillend symbool hebben voor elke lettergreep, zonder noodzakelijkerwijs een systematische overeenkomst in uiterlijk.

De naam is afgeleid uit de eerste vier tekens van een Ethiopisch schrift dat voor bepaalde religieuze geschriften in gebruik is. Deze komen redelijk overeen met de antieke Semitische symbolen (allef, beet, giemel, dallet enzovoorts). Het Ethiopisch schrift is een abugida, hoewel de klinkeraanpassingen daar niet helemaal systematisch zijn. Veel Noord-Amerikaanse indianenschriften, zoals de Cree-lettergrepen, kun je onder de abugida’s scharen, maar meer algemeen rekent men ze tot lettergreepschriften. De grootste familie van abugida’s zijn de Brahmischriften. de groep die is afgeleid van het Brahmi en vrijwel alle schriftsystemen van India en Zuidoost-Azië omvat.